Lifandi Saga

Flugmóðurskip úr sagi og ís átti að brjóta kafbáta Þjóðverjanna á bak aftur

Skortur á stáli ýtti undir sköpunarkraft bandamanna í baráttunni við hina illræmdu kafbáta nasistanna. Ein ótrúlegasta tilraunin átti sér stað á stöðuvatni einu í Kanada.

BIRT: 29/03/2024

Í upphafi ársins 1943 réðu kafbátar nasista ríkjum á Atlantshafi þar sem tókst að sökkva mýmörgum flutningaskipum bandamanna með aðstoð kafbátanna. Herskip voru látin fylgja berskjölduðum skipalestunum til að verja flutningaskipin.

 

Flugmóðurskip með flugvélum hefðu hentað fullkomlega en þeim höfðu bandamenn einfaldlega ekki yfir að ráða í nægilegu magni. Miklu magni stáls hefði þurft að verja í byggingu skipanna og skortur var á stáli. En enski uppfinningamaðurinn Geoffrey Pyke dó ekki ráðalaus: Hvernig væri að útbúa flugmóðurskip úr viði og ís?

 

Ekki trúðu margir á hugdettu mannsins, þ.e. ekki fyrr en breski sjóliðsforinginn Mountbatten lávarður hélt sýningu fyrir hóp liðsforingja. Mountbatten notaði hermannabyssu sína til að skjóta fyrsta ísjakann í sundur.

Mountbatten lávarður var nátengdur bresku konungsfjölskyldunni og hann var mikill talsmaður þess að smíða flugmóðurskip úr ís.

Því næst skaut hann á ísjaka gerðan úr sagi og ís. Byssukúlan skoppaði af yfirborði jakans, þeyttist gegnum buxnaskálm á hershöfðingja einum og staðnæmdist að lokum í vegg.

 

„Kúlan suðaði kringum fætur okkar líkt og brjáluð býfluga“, ritaði breski yfirhershöfðinginn Alan Francis Brooke í dagbók sína. Sýningin sannfærði herstjórn bandamanna og hafist var handa við bygginguna.

 

Frumgerðin var gerð í Kanada

Verkefnið hlaut dulnefnið „Habakkuk“, í höfuðið á spámanni nokkrum í biblíunni. Fyrirhugað var að byggja 600 m langt skip, helmingi lengra en Títanik sem 300 flugvélar kæmust fyrir á. Ætlunin var að gera ísbúkinn stöðugan með málmgrind og koma fyrir í honum rörum með kælivökva til þess að skipið bráðnaði ekki.

 

Frumgerð var útbúin á Patricia stöðuvatninu í Kanada. Um er að ræða eyðilegt stöðuvatn í köldu loftslagi þar sem lítil hætta væri á árvökulum augum hugsanlegra njósnara.

Teikning sýnir hvernig flugmóðurskip úr ís og sagi gæti litið út. Í dag liggja leifar af frumgerðinni á botni Patricia Lake í Kanada. Þ.e. það sem ekki var byggt úr ís.

Byggingarefnið sem kallaðist „pykrete“ í höfuðið á Geoffrey Pyke, samanstóð af 14% af sagi og 86% af vatni. Kælibúnaður sá um að frysta blönduna sem skorin var í blokkir og notuð í skipsskrokkinn.

 

Áætlunin var gefin upp á bátinn árið 1944, þegar í ljós kom að kostnaðurinn yrði of mikill, auk þess sem skipalestir bandamanna höfðu náð yfirhöndinni í baráttunni við kafbátana. Kælibúnaðurinn var fjarlægður og frumgerðin bráðnaði á þremur sumrum.

HÖFUNDUR: NATASJA BROSTRÖM , ANDREAS ABILDGAARD

© Allan Warren/Wikimedia Commons

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Alheimurinn

Jörðin er að tæmast af málmum: Næst fer leitin fram úti í geimnum 

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

Tækni

Unnt er að breyta koltvísýringi og metangasi í hreinan orkugjafa með nýrri tímamótatækni

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is