Náttúran

Frostið skapar listaverk í náttúrunni

Röndótt ísfjöll, frosnar bárur og banvænir neðansjávardropasteinar. Í náttúrunni skapar frostið bæði fögur og furðuleg listaverk.

BIRT: 15/02/2024

Þessi ísgígur í Rainierfjalli getur losað banvænan koltvísýring

Vísindamenn síga niður í gíginn á Rainierfjalli í BNA til að ná sýnum úr stóru íshellakerfi þar niðri. Í gígbotninum má greina stöðuvatn þar sem banvænn koltvísýringur kraumar undir niðri.

Ekki þarf nema litla ísskriðu til að losa gasið sem þá getur verið banvænt.

Neðansjávarístappar frysta sjávardýr til bana

Þessir frosttappar minna á dropasteina og myndst þar sem kalt og þétt saltvatn borar sér leið niður í hlýrri sjó. Frosttapparnir geta breitt úr sér um margra metra svæði á botninum og fryst þar allar lífverur.

Við sérstakar aðstæður frýs yfirborð vatnsbylgna

Þann 2. janúar 2018 hitastig sjávar -11 °C við Nobadeer Beach í BNA. Kuldinn leiddi til þess að bylgjur frusu á yfirborðinu þótt þær væru enn á hreyfingu. Ísbylgjur af þessari gerð eru afar fáséðar þar eð krafturinn í bylgjuhreyfingunni molar ísinn yfirleitt jafnóðum.

Ísblóm bera vitni um harðgerar bakteríur

Þar sem nýmyndaður ís á yfirborðinu mætir köldu lofti geta myndast ísblóm á stærð við túlípana. Sjávarörverur hreiðra um sig í ísblómunum og rannsóknir á þessum bakteríum í svo óblíðu umhverfi veita vísindamönnum innsýn í ystu þolmörk lífvera.

Útstrekkt ísþekja myndar gríðarstóra teninga

Árið 1995 flaug ljósmyndarinn Peter Conway yfir svæði á Suðurskautslandinu þar sem sjá mátti gríðarstóra ísteninga. Fyrirbrigðið myndast þegar ísþekja teygir úr sér út yfir undirliggjandi hæð í landinu og sprungur myndast til tveggja átta.

Öflugir vindar og mikill kuldi kæfir fiska og frystir þá fasta

Veturinn 2015 drápust mörg þúsund fiskar við bakka Andesvatns í BNA. Lagnaðarís hafði valdið súrefnisskorti í vatninu þannig að fiskarnir drápust. Hvass vindur feykti svo ísnum til og skildi við dauða fiska fasta í íshrönglinu.

Leysingavatn myndar fagurbláar rendur

Jöklar myndast úr snjó sem pressast saman á þúsundum ára þegar ný snjóalög leggjast sífellt ofan á þau eldri. Þegar sólarhitinn bræðir efsta lagið leitar leysingavatnið niður í sprungur og þar frýs það og myndar þessar fagurbláu rendur.

Þessi ísgígur í Rainierfjalli getur losað banvænan koltvísýring

 

Vísindamenn síga niður í gíginn á Rainierfjalli í BNA til að ná sýnum úr stóru íshellakerfi þar niðri. Í gígbotninum má greina stöðuvatn þar sem banvænn koltvísýringur kraumar undir niðri.

 

Ekki þarf nema litla ísskriðu til að losa gasið sem þá getur verið banvænt.

Neðansjávarístappar frysta sjávardýr til bana

Þessir frosttappar minna á dropasteina og myndst þar sem kalt og þétt saltvatn borar sér leið niður í hlýrri sjó. Frosttapparnir geta breitt úr sér um margra metra svæði á botninum og fryst þar allar lífverur.

Við sérstakar aðstæður frýs yfirborð vatnsbylgna

Þann 2. janúar 2018 var hitastig sjávar -11 °C við Nobadeer Beach í BNA. Kuldinn leiddi til þess að bylgjur frusu á yfirborðinu þótt þær væru enn á hreyfingu. Ísbylgjur af þessari gerð eru afar fáséðar þar eð krafturinn í bylgjuhreyfingunni molar ísinn yfirleitt jafnóðum.

Ísblóm bera vitni um harðgerar bakteríur

Þar sem nýmyndaður ís á yfirborðinu mætir köldu lofti geta myndast ísblóm á stærð við túlípana. Sjávarörverur hreiðra um sig í ísblómunum og rannsóknir á þessum bakteríum í svo óblíðu umhverfi veita vísindamönnum innsýn í ystu þolmörk lífvera.

Útstrekkt ísþekja myndar gríðarstóra teninga

Árið 1995 flaug ljósmyndarinn Peter Conway yfir svæði á Suðurskautslandinu þar sem sjá mátti gríðarstóra ísteninga. Fyrirbrigðið myndast þegar ísþekja teygir úr sér út yfir undirliggjandi hæð í landinu og sprungur myndast til tveggja átta.

Öflugir vindar og mikill kuldi kæfir fiska og frystir þá fasta

Veturinn 2015 drápust mörg þúsund fiskar við bakka Andesvatns í BNA. Lagnaðarís hafði valdið súrefnisskorti í vatninu þannig að fiskarnir drápust. Hvass vindur feykti svo ísnum til og skildi við dauða fiska fasta í íshrönglinu.

Leysingavatn myndar fagurbláar rendur

Jöklar myndast úr snjó sem pressast saman á þúsundum ára þegar ný snjóalög leggjast sífellt ofan á þau eldri. Þegar sólarhitinn bræðir efsta lagið leitar leysingavatnið niður í sprungur og þar frýs það og myndar þessar fagurbláu rendur.

HÖFUNDUR: Andreas Ebbesen Jensen

Francois-Xavier ”Fix” De Ruydts,Norbert Wu/Minden Pictures,Jonathan Nimerfroh,Matthias Wietz,Peter Convey/British Antarctic Survey,Kelly Preheim,Martin Harvey/Getty Images

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.