Náttúran

Frostið skapar listaverk í náttúrunni

Röndótt ísfjöll, frosnar bárur og banvænir neðansjávardropasteinar. Í náttúrunni skapar frostið bæði fögur og furðuleg listaverk.

BIRT: 15/02/2024

Þessi ísgígur í Rainierfjalli getur losað banvænan koltvísýring

Vísindamenn síga niður í gíginn á Rainierfjalli í BNA til að ná sýnum úr stóru íshellakerfi þar niðri. Í gígbotninum má greina stöðuvatn þar sem banvænn koltvísýringur kraumar undir niðri.

Ekki þarf nema litla ísskriðu til að losa gasið sem þá getur verið banvænt.

Neðansjávarístappar frysta sjávardýr til bana

Þessir frosttappar minna á dropasteina og myndst þar sem kalt og þétt saltvatn borar sér leið niður í hlýrri sjó. Frosttapparnir geta breitt úr sér um margra metra svæði á botninum og fryst þar allar lífverur.

Við sérstakar aðstæður frýs yfirborð vatnsbylgna

Þann 2. janúar 2018 hitastig sjávar -11 °C við Nobadeer Beach í BNA. Kuldinn leiddi til þess að bylgjur frusu á yfirborðinu þótt þær væru enn á hreyfingu. Ísbylgjur af þessari gerð eru afar fáséðar þar eð krafturinn í bylgjuhreyfingunni molar ísinn yfirleitt jafnóðum.

Ísblóm bera vitni um harðgerar bakteríur

Þar sem nýmyndaður ís á yfirborðinu mætir köldu lofti geta myndast ísblóm á stærð við túlípana. Sjávarörverur hreiðra um sig í ísblómunum og rannsóknir á þessum bakteríum í svo óblíðu umhverfi veita vísindamönnum innsýn í ystu þolmörk lífvera.

Útstrekkt ísþekja myndar gríðarstóra teninga

Árið 1995 flaug ljósmyndarinn Peter Conway yfir svæði á Suðurskautslandinu þar sem sjá mátti gríðarstóra ísteninga. Fyrirbrigðið myndast þegar ísþekja teygir úr sér út yfir undirliggjandi hæð í landinu og sprungur myndast til tveggja átta.

Öflugir vindar og mikill kuldi kæfir fiska og frystir þá fasta

Veturinn 2015 drápust mörg þúsund fiskar við bakka Andesvatns í BNA. Lagnaðarís hafði valdið súrefnisskorti í vatninu þannig að fiskarnir drápust. Hvass vindur feykti svo ísnum til og skildi við dauða fiska fasta í íshrönglinu.

Leysingavatn myndar fagurbláar rendur

Jöklar myndast úr snjó sem pressast saman á þúsundum ára þegar ný snjóalög leggjast sífellt ofan á þau eldri. Þegar sólarhitinn bræðir efsta lagið leitar leysingavatnið niður í sprungur og þar frýs það og myndar þessar fagurbláu rendur.

Þessi ísgígur í Rainierfjalli getur losað banvænan koltvísýring

 

Vísindamenn síga niður í gíginn á Rainierfjalli í BNA til að ná sýnum úr stóru íshellakerfi þar niðri. Í gígbotninum má greina stöðuvatn þar sem banvænn koltvísýringur kraumar undir niðri.

 

Ekki þarf nema litla ísskriðu til að losa gasið sem þá getur verið banvænt.

Neðansjávarístappar frysta sjávardýr til bana

Þessir frosttappar minna á dropasteina og myndst þar sem kalt og þétt saltvatn borar sér leið niður í hlýrri sjó. Frosttapparnir geta breitt úr sér um margra metra svæði á botninum og fryst þar allar lífverur.

Við sérstakar aðstæður frýs yfirborð vatnsbylgna

Þann 2. janúar 2018 var hitastig sjávar -11 °C við Nobadeer Beach í BNA. Kuldinn leiddi til þess að bylgjur frusu á yfirborðinu þótt þær væru enn á hreyfingu. Ísbylgjur af þessari gerð eru afar fáséðar þar eð krafturinn í bylgjuhreyfingunni molar ísinn yfirleitt jafnóðum.

Ísblóm bera vitni um harðgerar bakteríur

Þar sem nýmyndaður ís á yfirborðinu mætir köldu lofti geta myndast ísblóm á stærð við túlípana. Sjávarörverur hreiðra um sig í ísblómunum og rannsóknir á þessum bakteríum í svo óblíðu umhverfi veita vísindamönnum innsýn í ystu þolmörk lífvera.

Útstrekkt ísþekja myndar gríðarstóra teninga

Árið 1995 flaug ljósmyndarinn Peter Conway yfir svæði á Suðurskautslandinu þar sem sjá mátti gríðarstóra ísteninga. Fyrirbrigðið myndast þegar ísþekja teygir úr sér út yfir undirliggjandi hæð í landinu og sprungur myndast til tveggja átta.

Öflugir vindar og mikill kuldi kæfir fiska og frystir þá fasta

Veturinn 2015 drápust mörg þúsund fiskar við bakka Andesvatns í BNA. Lagnaðarís hafði valdið súrefnisskorti í vatninu þannig að fiskarnir drápust. Hvass vindur feykti svo ísnum til og skildi við dauða fiska fasta í íshrönglinu.

Leysingavatn myndar fagurbláar rendur

Jöklar myndast úr snjó sem pressast saman á þúsundum ára þegar ný snjóalög leggjast sífellt ofan á þau eldri. Þegar sólarhitinn bræðir efsta lagið leitar leysingavatnið niður í sprungur og þar frýs það og myndar þessar fagurbláu rendur.

HÖFUNDUR: Andreas Ebbesen Jensen

Francois-Xavier ”Fix” De Ruydts,Norbert Wu/Minden Pictures,Jonathan Nimerfroh,Matthias Wietz,Peter Convey/British Antarctic Survey,Kelly Preheim,Martin Harvey/Getty Images

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Menning

Hvers vegna varð kvikmyndin „Casablanca“ svona vinsæl?

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

Náttúran

Hvaða rándýr étur flest fólk?

Heilsa

Er flotsaur til marks um góða heilsu?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Maðurinn

Með skönnun má spá fyrir um þunglyndi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

Náttúran

Hvaða rándýr étur flest fólk?

Heilsa

Er flotsaur til marks um góða heilsu?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Maðurinn

Með skönnun má spá fyrir um þunglyndi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Maðurinn

Getur dáleiðslan komið í stað fyrir lyf? 

Maðurinn

Getur dáleiðslan komið í stað fyrir lyf? 

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

Lifandi Saga

Kjarnorkubrjálæðingar kalda stríðstímans

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

1

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

2

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

3

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

4

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

5

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

6

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Lifandi Saga

Flugmóðurskip úr sagi og ís átti að brjóta kafbáta Þjóðverjanna á bak aftur

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Lifandi Saga

Samkynhneigður sjónvarpsleikari skáldaði upp sögur um eiginkonur

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

Sumt fólk sem ég þekki fullyrðir að hafa séð drauga. Ég hef aldrei upplifað neitt yfirnáttúrulegt. Er einhver skýring á þessu?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.