Fyrir einum og hálfum milljarði ára var þurrlendið ekki annað en gróðurlausar klappir og eyðimerkur en sjávarbotninn var þakinn einföldum örverum sem þrifust í brennisteinsríku vatni.
Þessar örverur skiptust í svonefnda dreifkjörnunga, einfrumunga án afmarkaðs frumukjarna og heilkjörnunga, frumur með innri, afmörkuðum kjarna sem urðu að fjölfrumungum og mynduðu sveppi, plöntur og dýr.
Vísindamenn hefur lengi vantað tengingu inn í sögu fjölfrumunganna fyrir um milljarði ára.
Þá tengingu gæti hópur vísindamanna nú hafa uppgötvað í steingervingi með forsögulegum fitusameindum.
Vísindamenn hjá Þjóðarháskóla Ástralíu og háskólanum í Bremen í Þýskalandi hafa nánar tiltekið uppgötvað nú útdauða heilkjörnunga sem gætu hafa verið fyrstu rándýr sögunnar.
Fyrstu rándýrin
Þessar smásæju örverur sem fengið hafa heitið Protosterol biota, fundust í Barney-Creek í Ástralíu en þar er að finna ævaforn setlög af hafsbotni, allt að 1,6 milljarða ára gömul.
Í klapparsetinu leituðu menn að svokölluðum sterólum sem eru vaxkennd fituefni og gegna m.a. því hlutverki að halda saman frumuhimnum. Efnið er að finna bæði í plöntum og dýrum og nær allir heilkjörnungar framleiða þau.
Þarna rákust vísindamennirnir á sameindir með upprunalegar efnabindingar sem þeir höfðu ekki áður séð.
Vísindamenn leituðu að lífrænu efnasambandi svokallaðra steróla, sem eru tegund fitu sem nánast allir heilkjörnungar eiga sameiginlegt. Við þekkjum það í dag meðal annars í kólesteróli. Með því að staðsetja steról gátu vísindamennirnir fundið sameindir sem sýndu nýja hóp heilkjörnunga.
Steingervingarnir eru því sameindaleifar þessara lífvera en segja því miður ekkert til um hvernig þær gætu hafa litið út.
Vísindamennirnir vonast þó til að leysigeislarannsóknir á klapparsetinu geti á komandi árum upplýst eitthvað um útlit lífverunnar sem þeir álíta að hafi verið stærri en bakteríur sem hún hafi veitt og étið.
Vísindamenn hafa lengi talið að í hinu forsögulega lífríki hafanna fyrir einum og hálfum milljarði ára hafi veri mikið af bakteríum en lítið um heilkjörnunga.
Protosterol biota byrjuðu að deyja út fyrir 800 milljónum ára til að rýma fyrir flóknari lífsformum eins og þörungum og sveppum.
Þessi uppgötvun sýnir að heilkjörnungar hafa þvert á móti verið algengir og myndað stóra hluta lífvera í hafinu.
‘
Nú telja vísindamennirnir að hin nýfundna tegund, Protosterol biota hafi tekið að láta undan síga fyrir um 800 milljónum ára, þegar þörungar og sveppir komu fram.
Banvænasti sveppurinn fjölgar sér með nýrri aðferð
Í erfðamassa „engils dauðans“ hafa vísindamenn mögulega fundið skýringu á því hvers vegna þessi eitursveppur dreifist nú víðar um heiminn en áður.
Fram að þessu hefur verið álitið að ekki væri unnt að rekja sögu flóknari lífvera lengra aftur en kannski 1.200 milljónir ára aftur í tímann. Með þessari uppgötvun færast þau tímamörk talsvert lengra til baka.
