Náttúran

Hve mikla kolefnislosun  spara lestir eiginlega?

Á lestarstöð rakst ég á skilti þar sem auglýst var að maður sparaði gufuhvolfinu meira en 3 kg af koltvísýringi með því að taka lestina í stað þess að aka bíl 30 km til vinnu. Gengur þetta reikningsdæmi upp?

BIRT: 23/11/2023

Auglýsingar járnbrautafyrirtækjanna skjóta ekkert mjög langt fram hjá markinu. Gangi lestin fyrir rafmagni frá endurnýjanlegum orkugjafa en bíllinn fyrir bensíni er þetta nærri lagi.

 

Hver lítri af brenndu bensíni myndar heil 2,38 kg af koltvísýringi, þar eð hver kolefnisfrumeind bindur sig við tvær súrefnisfrumeindir úr andrúmsloftinu. Jafnvel bíll sem eyðir bara ríflega 4 lítrum á hundraðið og kemst þannig 24 km á einum bensínlítra, blæs þannig frá sér a.m.k. 3 kg af CO2 á 30 km.

Bensín tekur til sín súrefni

Bruninn sem knýr bílinn blandar kolefni og súrefni og breytir 1 lítra af eldsneyti í mun þyngri koltvísýring.

1. Bensín varðveitir kolefni

Einn lítri bensíns vegur um 750 g og í því eru kolefnissambönd, svo sem oktan, C8H18. Kolefnið er 87% af þyngdinni. Sem sagt 650 g af kolefni í hverjum bensínlítra.

2. Bruninn losar orku

Við bruna binst oktan súrefni úr loftinu og myndar CO2 og vatn. Kolefni er um 27% af CO2-sameind þar eð atómþyngd kolefnis er 12 en súrefnis 16.

3. Súrefni þyngir útblástur

Bensínvélin nýtir kolefni svo vel að nánast allt binst súrefni. 650 g í 1 bensínlítra soga því til sín 1.730 g súrefnis úr loftinu og mynda 2,38 kg CO2 úr hverjum lítra.

Dísilvél losar 2,66 kg á hvern lítra en er nokkru sparneytnari en bensínvél, þannig að í heildina verður útblásturinn ívið minni.

 

Árið 2019 reiknuðu breskir vísindamenn út losun mismunandi ferðamáta.

 

Innanlandsflug kom verst út með 255 gramma losun á farþega á hvern km.

 

Bensínbíll losar um 192 grömm og dísilbíll 171 gramm sem samsvarar 5,8 og 5,1 kg losun koltvísýrings á 30 km leið. En séu fleiri en einn í bílnum lækkar losun á mann auðvitað mikið.

 

Breskir rafbílar losa 53 grömm á km en á Norðurlöndum er sú tala niðri undir núllinu vegna þess að rafmagnið kemur frá endurnýjanlegum orkugjöfum.

 

Umhverfisvænust er lestarumferðin. Hin rafknúna Eurostar lest losar til dæmis aðeins 6 g af CO2 á mann á hvern km.

 

Súrefnið hverfur hægt

Losun kolefnis úr jarðefnaeldsneyti sem bindur súrefni úr gufuhvolfinu er hægt að mæla beint. Á síðustu 20 árum hafa þannig horfið um 19 af hverjum 1.000 súrefnissameindum gufuhvolfsins.

 

Þessi minnkun súrefnis er þó tæpast nein ógnun við lífverur.

 

Jafnvel samkvæmt svartsýnustu spám loftslagsnefndar Sameinuðu þjóðanna, IPCC, lækkar súrefnishlutfall gufuhvolfsins aðeins úr 20,94% í 20,77% árið 2300.

HÖFUNDUR: NIELS HALFDAN HANSEN

Shutterstock,© Shutterstock & Lotte Fredslund

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Tækni

Sólarsellur flytja út í geim 

Heilsa

Algengt meðferðarúrræði fyrir konur á breytingaskeiði er talið hafa í för með sér alvarlegar aukaverkanir

Maðurinn

Er skaðlegt að halda sér vakandi alla nóttina?

Heilsa

Yfirsýn: Svona bjargar blóðið þér

Maðurinn

Hvað eru svífandi blettir fyrir augum?

Náttúran

Hvaðan koma bananaflugur?

Tækni

Vísindamenn: Þessi umhverfistækni fangar 10 sinnum meiri CO2 en sjálf náttúran

Heilsa

Fimm atriði sem skipta máli fyrir þá sem vilja lifa lengur

Læknisfræði

Af hverju stafar glútenóþol?

Maðurinn

Heilinn gefur frá sér meira ástarhormón þegar við eldumst

Lifandi Saga

Alexander mikli fæddist til að ná árangri

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is