Hvernig verða stjörnur til?

Ótrúlegur hiti og orka eru til staðar þegar ný stjarna fæðist. Við útskýrum ferlið hér í fjórum einföldum þrepum.

BIRT: 28/04/2023

LESTÍMI:

< 1 mínútur

Miðlungsstór stjarna á borð við sólina getur lýst í 9 milljarða ára eða svo. Hún myndaðist þegar mikið efnisský þéttist og féll saman fyrir 4,6 milljörðum ára. Þrýstingur og hiti jókst og stjarnan tók að lýsa þegar hitinn í iðrum hennar náði um 10 milljón gráðum.

1. Gasský og ryk fellur saman

Stórt ský úr gasi og ryki fellur saman undan eigin þyngd. Skýið snýst æ hraðar um sjálft sig eftir því sem það þéttist.

2. Þrýstingur og hitastig aukast

Í miðju skýinu hækkar bæði þrýstingur og hiti eftir því sem meira efni þjappast saman. Frumstjarna hefur myndast, en er ekki farin að lýsa.

3. Samruni frumeinda

Gas og ryk heldur áfram að þéttast inn að miðjunni. Eftir svo sem 100 milljónir ára er þrýstingur orðinn svo mikill og hitinn svo hár að vetnisfrumeindir fara að renna saman.

4. Stjarnan tekur að lýsa

Samruninn myndar gríðarlega mikla orku og stjarnan tekur að lýsa. Plánetur myndast úr örlitlum hluta efnisins. Þessi hluti hefur myndað stóra skífu umhverfis stjörnuna.

1. Gas og rykský fellur saman

Stórt ský úr gasi og ryki fellur saman undan eigin þyngd. Skýið snýst æ hraðar um sjálft sig eftir því sem það þéttist.

2. Þrýstingur og hitastig aukast

Í miðju skýinu hækkar bæði þrýstingur og hiti eftir því sem meira efni þjappast saman. Frumstjarna hefur myndast, en er ekki farin að lýsa.

3. Samruni frumeinda

Gas og ryk heldur áfram að þéttast inn að miðjunni. Eftir svo sem 100 milljónir ára er þrýstingur orðinn svo mikill og hitinn svo hár að vetnisfrumeindir fara að renna saman.

4. Stjarnan tekur að lýsa

Samruninn myndar gríðarlega mikla orku og stjarnan tekur að lýsa. Plánetur myndast úr örlitlum hluta efnisins. Þessi hluti hefur myndað stóra skífu umhverfis stjörnuna.

BIRT: 28/04/2023

HÖFUNDUR: Ritstjórn

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: NASA,

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu með áskrifandi að blaðinu?

Áskrifendur geta fengið áskrift af vefnum hér

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is