Lifandi Saga

Hvers vegna er janúar fyrsti mánuður ársins?

Áramótum hefur verið fagnað síðan í fornöld, en janúar hefur ekki alltaf verið fyrsti mánuður ársins.

BIRT: 31/12/2023

Áramótum hefur verið fagnað síðan í fornöld, en janúar hefur ekki alltaf verið fyrsti mánuður ársins.

 

Babýloníumenn hófu nýtt ár á vorin í upphafi nýs landbúnaðarárs.

 

Rómverjar héldu upp á áramót nálægt jafndægri á vori í mars fram til 153 f.Kr. Þessi mánuður var helgaður stríðsguðinum Mars og á þessum tíma tóku nýir konsúlar við völdum í öldungadeildinni.

 

Menn héldu upp á áramótin með því að gefa hver öðrum grein með nýútsprungnum blöðum. Greinarnar voru lagðar framan við húsin.

 

Í upphafi voru mánuðir Rómverja aðeins 10 en þannig varð árið ekki nógu langt og einhvern tímann á 4. – 6. öld f.Kr. var janúar og febrúar bætt við og febrúar var reyndar á undan janúar framan af.

 

Eftir ýmsar tilfæringar endaði janúar framar og frá og með 153 f.Kr. varð hann fyrsti mánuður ársins.

 

Nýárið var nú um vetrarsólhvörf, en á þeim tíma höfðu Rómverjar lengi haldið aðra hátíð. Janúar fékk nafn eftir guðinum Janusi sem hafði tvö andlit og gat horft aftur í tímann með öðru en til framtíðar með hinu.

 

Allt fram á miðaldir var haldið upp á áramót á ýmsum tímum víðs vegar um heim.

 

Algengast var þó að miða áramót við vetrarsólhvörf eða jafndægur á vori.

 

í Austur-rómverska ríkinu voru áramót þó haldin um 1. september að hausti, samkvæmt fornri, grískri siðvenju. Allt fram að aldamótunum 1700 voru áramót haldin 1. september í Rússlandi, Sikiley og Suður-Ítalíu.

 

Englendingar notuðu bæði borgaralegt nýár 1. janúar og upphaf lagalegs árs þann 25. mars allt fram til 1752. Síðari dagsetningin átti sér kirkjulegar orsakir. Dagurinn er sem sé boðunardagur Maríu. Víða var líka haldið upp á nýtt kirkjuár á fyrsta sunnudegi í aðventu.

 

Áramót hafa sem sé verið á ærið mismunandi tíma og gátu t.d. ráðist af landbúnaði, stjórnmálum eða kirkjulegum viðburðum.

 
 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

6 atriði sem þú ættir að vita um skeggskottu: Gráðugur ættingi silfurskottunnar gæti brátt hertekið heimili þitt

Tækni

Lúxus eftir dómsdag: Lítum á skýli milljarðamæringanna

Menning og saga

Indiana Jones raunveruleikans leitaði að sáttmálsörkinni

Náttúran

Átvögl sjávarins geta kælt loftslagið

Lifandi Saga

Í bók frá miðöldum leyndist óþekkt portrett af Michelangelo

Tækni

Edison gegn Tesla: Meistarar rafmagnsins hötuðust

Maðurinn

7 magnaðar staðreyndir um augu þín

Tækni

Minnislisti nördanna: Búnaður

Tækni

Nú fá róbótar siðferðilegan áttavita

Heilsa

Ný tækni vekur latar sáðfrumur

Jörðin

Glóandi sprengingar skapa hljóðhöggbylgjur

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is