Lifandi Saga

Hversu margar aðalbækistöðvar hafði Hitler yfir að ráða?

Hitler vildi sjálfur stjórna aðgerðum þýska hersins við víglínuna og því byggðu nasistar fjölda aðalbækistöðva fyrir leiðtogann. Mikinn fjölda!

BIRT: 07/03/2025

Sem yfirmaður þýska hersins gat Hitler ekki látið sér nægja eina aðalbækistöð á miðlægum stað þegar hann þurfti að taka mikilvægar ákvarðanir sem stríðsreksturinn krafðist.

 

Fyrir bragðið létu Þjóðverjar reisa aðalbækistöðvar á mikilvægum stöðum, svonefndar leiðtogabækistöðvar (Führerhauptquartiere, skammstafað FHQ) fyrir hverja mikilvæga herför þýska hersins.

 

Leiðtogabækistöðvar voru staðsettar í grennd við víglínuna og jafnframt nærri þjóðvegi, járnbraut ellegar flugvelli, þannig að Hitler gæti komist þangað á sem skemmstum tíma. Þá varð jafnframt að vera auðvelt að dylja bækistöðvarnar og í ljósi þess var þeim oft komið fyrir í skógi.

Hitler fundaði með bæði hershöfðingjum og ráðherrum á meðan hann dvaldi í aðalbækistöðvum sínum.

Bækistöðvarnar vel varðar

Áður en leiðtoginn gat nýtt nýju bækistöðvarnar voru þær afgirtar með gaddavír og jarðsprengjum komið fyrir í kring. Lagðir voru ótalmargir fjarskiptakaplar yfir í samskiptaherbergið.

 

Vinnuhópar sem samanstóðu af mörg þúsund manns útbjuggu sprengjuheldin neðanjarðarbyrgi, fundarsali, gistiaðstöðu fyrir starfsliðið, svo og herskála fyrir hersveitirnar sem vernduðu leiðtogann á meðan hann dvaldi í grennd við víglínuna.

Rautt: Bækistöðvar sem Hitler notaði.

Svart: Bækistöðvar byggðar fyrir Hitler en voru aldrei notaðar.

Hitler notaði aðalbækistöðvar til að gera bardagaáætlanir og mæla sér mót við hershöfðingja sína nærri víglínunni.

Felsennest (Bad Münstereifel, Þýskalandi)

Byrgið var útbúið fyrir innrásina í Holland árið 1940.

Fyrsta aðalbækistöð Hitlers var sú eina sem reist var í útjaðri þorps. Allar hinar aðalbækistöðvarnar voru afskekktari í því skyni að forðast mætti njósnir og banatilræði. Hinni svonefndu „gulu aðgerð“ var stýrt úr „Klettabyrginu“ í vesturhluta Þýskalands en sú aðgerð var notuð við innrás Þjóðverja í Holland, Belgíu og norðurhluta Frakklands árið 1940. 

Wolfsschanze (Kȩtrzyn, Póllandi)

Hitler lét útbúa „Úlfsgrenið“ í austurhluta Prússlands áður en Þjóðverjar réðust inn í Sovétríkin árið 1941. Þarna varði hann alls 800 dögum

Werwolf (Vínnitsja, Úkraínu)

Bækistöðina „Varúlfinn“ var að finna inni í miðjum greniskógi í Úkraínu en þangað kom Hitler alls þrisvar á tímabilinu frá júlí til október árið 1942 til þess að stjórna hertöku olíuvinnslusvæðanna í Kákasus.

Rautt: Bækistöðvar sem Hitler notaði.

Svart: Bækistöðvar byggðar fyrir Hitler en voru aldrei notaðar.

Hitler notaði aðalbækistöðvar til að gera bardagaáætlanir og mæla sér mót við hershöfðingja sína nærri víglínunni.

Felsennest (Bad Münstereifel, Þýskalandi)

Byrgið var útbúið fyrir innrásina í Holland árið 1940.

 

Fyrsta aðalbækistöð Hitlers var sú eina sem reist var í útjaðri þorps. Allar hinar aðalbækistöðvarnar voru afskekktari í því skyni að forðast mætti njósnir og banatilræði. Hinni svonefndu „gulu aðgerð“ var stýrt úr „Klettabyrginu“ í vesturhluta Þýskalands en sú aðgerð var notuð við innrás Þjóðverja í Holland, Belgíu og norðurhluta Frakklands árið 1940. 

Wolfsschanze (Kȩtrzyn, Póllandi)

Hitler lét útbúa „Úlfsgrenið“ í austurhluta Prússlands áður en Þjóðverjar réðust inn í Sovétríkin árið 1941. Þarna varði hann alls 800 dögum.

Werwolf (Vínnitsja, Úkraínu)

Bækistöðina „Varúlfinn“ var að finna inni í miðjum greniskógi í Úkraínu en þangað kom Hitler alls þrisvar á tímabilinu frá júlí til október árið 1942 til þess að stjórna hertöku olíuvinnslusvæðanna í Kákasus.

Alls voru reistar 14 slíkar aðalbækistöðvar meðan á stríðinu stóð og sjö til viðbótar voru í bígerð en þó ekki fullkláraðar.

 

Leiðtoginn kom aldrei til allra aðalbækistöðvanna sem voru nýttar af þýska hernum í staðinn.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: BUE KINDTLER-NIELSEN

© W. Frentz/Ullstein Bild, Getty Images, shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Frá rakara til forseta: Hvernig Trump-ættarveldið sigraði Ameríku

Náttúran

Hvernig virkar reiðin?

Lifandi Saga

1942 – Upphafið að endalokunum: Orrustan um Midway á að gjöreyða flota BNA

Maðurinn

Af hverju klæjar mann í sár?

Maðurinn

Hvernig losna ég við svitalyktina?

Náttúran

Anakonda – stærsta slanga heims

Læknisfræði

Algengustu dánarorsakir í heimi

Maðurinn

Víðtæk rannsókn: Annað kynið talar meira en hitt – en reyndar aðeins á tilteknu aldursskeiði

Náttúran

Frostið skapar listaverk í náttúrunni

Heilsa

Annar tvíburinn borðaði vegan og hinn kjöt. Hér er það sem gerðist

Alheimurinn

Hvaða dýr hafa farið út í geiminn?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is