Hversu mikinn kulda er hægt að lifa af?

Kuldi getur haft banvænar afleiðingar. Við mínus 40 gráður deyrðu á u.þ.b. þremur mínútum án fata. Og við 60 mínusgráður deyja frumurnar strax.

BIRT: 31/12/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Í 40 mínusgráðum getur maður hlaupið í u.þ.b. þrjár mínútur áður en það hefur alvarleg áhrif. En  ber húð  í ógnarkulda undir -60 gráðum frýs samstundis og frumurnar deyja. Ef allur líkaminn er ber deyr einstaklingur í þessum kulda nánast á stundinni.

 

Jafnvel með réttum klæðnaði er erfitt að verja svæðin í kring um augu og nef sem getur orsakað alvarlegt kal.

 

Kuldi í öndunarvegi er hættulegur

 

Hætta er á að skaða öndunarveginn og lungun við innöndum á ísköldu lofti. Inúítar og aðrir sem búa í mjög köldu loftslagi lenda oft í meiðslum á lungum.

 

Vísindamenn sem vinna á Suðurskautslandinu anda oft í gegn um nokkurs konar öndunarpípu sem er innan á úlpunni, þ.a. loftið nær að hitna aðeins af líkamshitanum áður en það fer í öndunarveginn.

Kaldasti staður Jarðar er Vostok á Suðurskautinu. Þar fer kuldinn allt niður í -60 gráður og er lífshættulegt að vera úti við ef líkaminn er ekki vel dúðaður.

Vindur kælir enn meira

Þrátt fyrir að mælirinn sýni aðeins örfáar mínusgráður getur vindkælingin verið meiri.

 

Vindkælingartafla segir til um hvernig vindur kælir í raun meira en það sem stendur á hitamælinum. Líkaminn hitar upp loftið nálægt sér og skapar nokkur konar einangrandi lag, en vindurinn blæs burtu þessu heita lofti og húðin verður kaldari.

 

Í stormi myndi -20 gráður verða eins hættulegar eins og -40 gráður í logni. Til að lifa af mikinn kulda er einnig nauðsynlegt að halda sér þurrum, því líkaminn kólnar mun hraðar ef fötin eru blaut eða þá að maður hefur svitnað undir fötunum.

Líkaminn gefst upp í miklum kulda

Þú finnur vel fyrir því ef líkamshiti fer undir 35 gráður og verður aðeins verra ef hitinn fellur enn meira.

 

Líkamshiti 32-35 gráður: Minniháttar kæling

 

Vöðvar: Skjálfa til að mynda hita

 

Hjarta: Hjartsláttur og blóðþrýstingur hækka

 

Lungu: Hraðari innöndun

 

Blóð: Blóðsykur hækkar þvíglúkósi brennur hægt

 

Húð: Verður föl, því æðar dragast saman

 

Líkamshiti 28-32 gráður: Kæling í meðallagi

 

Vöðvar: Mikill skjálfti

 

Hendur og fætur: Hreyfingar eru hægar og ómarkvissar

 

Heili: Verður ringlaður og viðbrögð hæg

 

Varir, eyru, fingur, tær: Verða blá, því blóðstreymi er lítið

 

Líkamshiti 20-28 gráður: Alvarleg kæling

 

Vöðvar: Skjálfa ekki lengur

 

Hendur og fætur: Ganga og hreyfingar nánast ómögulegar

 

Hjarta: Hjartsláttur og blóðrýstingur falla

 

Lungu: Hæg öndun

 

Heili: Minnistap, þokukenndur

 

Munnur: Erfiðleikar við að tala

 

Húð: Verður blá og þrútin

BIRT: 31/12/2022

HÖFUNDUR: Ritstjórn

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: ESA

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is