Fyrir flest dýr er lífið jafnvægisdans þar sem skiptast á tímabil allsnægta og hungurs. Þess betur sem dýrin geta þolað svelti, því meiri líkur eru á að þau geti lifað af.
Sum dýr eru sannkallaðir meistarar á þessu sviði, meðan önnur geta vart lifað af einn matarlausan dag.
Skilvirkur orkusparnaður er lykillinn til að lifa af langvarandi sult.
Til að spara lífsnauðsynlega orku lækka dýrin ekki aðeins eigin líkamshita, mörg minnka t.d. blóðstreymi til nýrnanna og hægja verulega á meltingu og ómæmiskerfi.
Eitt smávaxið heimskautanagdýr leyfir þannig líkamshitanum að falla niður í mínus 2,9 gráður á meðan 8 – 10 mánaða vetrardvalanum stendur.
Á hinn bóginn viðheldur brúnbjörninn venjulegum líkamshita sínum í vetrarhíðinu, en sparar aðeins orku með því að halda kyrru fyrir.
Það eru ekki heldur öll dýr sem slökkva nær alveg á meltingarkerfinu í dvala.
Grænrákaði froskurinn frá Ástralíu getur legið í dvala í allt að 5 ár en notar sem nemur fimmtungi orku sinnar til að viðhalda meltingunni. Þess vegna getur froskurinn án vandkvæða hámað í sig fæðu strax og hann vaknar að dvala loknum.
Líffærin rýrna um helming
Það er ekki einungis lífsnauðsyn fyrir dýrin að aðlaga sig sveltitímanum, þau þurfa einnig að undirbúa sig fyrir magra tíma. Þessu mætir t.d. litla stormsvalan með því að fóðra unga sína á næringarríku fæði sjávardýra svo ungarnir verða spikfeitir.
Þannig geta þeir lifað af nokkurra daga hungur. Ungarnir eru svo feitir að hér áður fyrr þræddu Færeyingar kveikiþráð í gegnum stormsvöluunga til að búa til lampa.
Hungrið getur einnig verið algjörlega fyrirsjáanlegt. T.d. undirbúa margir farfuglar sig tvisvar á ári fyrir stórkostlegt líkamlegt erfiði þegar þeir fljúga hvíldarlaust yfir víðáttumiklar eyðimerkur – eða hafsvæði þar sem engin fæða er í boði.
Á leiðinni ganga fuglarnir hart á alla orku líkamans. Þegar garðsöngvarar hafa t.d. flogið yfir Sahara eru lifrin, milta, nýrun og þarmarnir einungis helmingur þess sem þeir voru við brottför og jafnvel hjartað og flugvöðvar töluvert minni.
Ofursvelti getur bjargað lífi
Orkan er nauðsynleg öllu lífi á jörðu og hið sama á við um vatn.
Meðan orkan úr fæðunni er eldsneyti líkamans má segja að vatnið sé smurolía og forsenda þess að líkaminn starfi eðlilega.
Vatnið er að finna í alls konar efnaskiptum og flytur súrefni og næringu um líkamann, ásamt því að losa skaðleg úrgangsefni úr honum.
Flest dýr eru líka mun viðkvæmari fyrir vatnsskorti en hungri og manneskja getur fundið fyrstu einkenni ofþornunar um leið og hún hefur misst um 2% af líkamsvökvanum.
Við meira vatnstap verða einkennin alvarlegri og þegar 15% er náð láta flestir lífið.
Mörg skordýr geta þó þolað miklu meira vatnstap og hin smávöxnu bessadýr þola meira að segja að missa 99% af vatni sínu þegar þau leggjast í öfgafyllsta dvala í heimi dýra.
Þegar vísindamenn láta einn dropa falla á uppþornað bessadýr vaknar það skjótt til lífs, jafnvel eftir margra ára uppþornun.
Líffræðingar og læknar vilja gjarnan læra meira um slíkt ofursvelti.
Eftir langvarandi hungur þjást manneskjur einatt af niðurgangi og fá jafnvel magasár er þau fá fasta fæðu á ný, andstætt björnum og froskum sem spjara sig ágætlega.
Það kann að bjarga mannslífum ef læknar vita meira um hvernig stýra má efnaskiptum líkamans við ofursvelti, sem og fituuppsöfnun og þyngdartapi og hvernig dýrin lifa af vetrardvalann, þrátt fyrir neikvæðar afleiðingar af langvarandi niðurkælingu.
