Osmín: Þungt og illa lyktandi

Osmín er eitt af þyngstu frumefnunum í lotukerfinu – og jafnframt það sem lyktar hvað verst.

BIRT: 19/11/2021

LESTÍMI:

2 mínútur

LESTÍMI: 2 MÍNÚTUR

 

Nafn: Osmium – úr grísku, osme (lykt). Sætistala: 76 Efnatákn: Os

 

Osmín – eitt af þyngstu frumefnunum 

Osmium er sjálflýsandi málmur sem á annars vegar metið sem einn af þyngstu málm-frumefnunum með massafylli sem nemur 22,6 g/cm3. Hins vegar hefur það þann merkilega eiginleika að það gefur frá sér afar óþægilega lykt sem getur leitt af sér slæman höfuðverk. 

 

Osmín er ekki sérlega eftirsóttur málmur og eru einungis um 100 kg framleidd af honum á ári fyrir iðnað. 

 

Lesið meira um lotukerfið. 

 

Í hvað er osmín notað? 

Osmín er nánast aldrei notað eitt og sér en stundum í málmblöndum sem eiga að vera ákaflega slitsterkar. Það gerir osmín-efnasambönd afar heppileg fyrir t.d. oddinn á blekpennum, nálum í plötuspilara, raftengi – og það er jafnvel notað við skurðaðgerðir.

 

Þegar árið 1897 var það þó notað sem glóðarþráður í rafmagnsperu sem Karl Auer smíðaði. Því miður var þráðurinn svo viðkvæmur að hann brotnaði ef perunni var snúið á hvolf. Wolfram kom í stað osmíns og reyndist mun heppilegra í glóðarþræði. Glóðarljósafyrirtækið OSRAM sem var stofnað 1906 dregur nafn sitt af frumefnunum osmín og wolfram. 

 

Myndband: Undarlegir eiginleikar osmíns.

 

 

 

Birt: 19.11.2021

 

 

 

LARS THOMAS OG ANDERS BRUUN

 

BIRT: 19/11/2021

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is