LESTÍMI: 2 MÍNÚTUR
Nafn: Osmium – úr grísku, osme (lykt). Sætistala: 76 Efnatákn: Os
Osmín – eitt af þyngstu frumefnunum
Osmium er sjálflýsandi málmur sem á annars vegar metið sem einn af þyngstu málm-frumefnunum með massafylli sem nemur 22,6 g/cm3. Hins vegar hefur það þann merkilega eiginleika að það gefur frá sér afar óþægilega lykt sem getur leitt af sér slæman höfuðverk.
Osmín er ekki sérlega eftirsóttur málmur og eru einungis um 100 kg framleidd af honum á ári fyrir iðnað.
Lesið meira um lotukerfið.
Í hvað er osmín notað?
Osmín er nánast aldrei notað eitt og sér en stundum í málmblöndum sem eiga að vera ákaflega slitsterkar. Það gerir osmín-efnasambönd afar heppileg fyrir t.d. oddinn á blekpennum, nálum í plötuspilara, raftengi – og það er jafnvel notað við skurðaðgerðir.
Þegar árið 1897 var það þó notað sem glóðarþráður í rafmagnsperu sem Karl Auer smíðaði. Því miður var þráðurinn svo viðkvæmur að hann brotnaði ef perunni var snúið á hvolf. Wolfram kom í stað osmíns og reyndist mun heppilegra í glóðarþræði. Glóðarljósafyrirtækið OSRAM sem var stofnað 1906 dregur nafn sitt af frumefnunum osmín og wolfram.
Myndband: Undarlegir eiginleikar osmíns.
Birt: 19.11.2021
LARS THOMAS OG ANDERS BRUUN