Hver var Spring-heeled Jack?

Allir þekktu Spring-heeled Jack í London á 19. öld. Fyrst sem ógnvekjandi veru og svo sem dularfullri hetju.

BIRT: 21/05/2023

LESTÍMI:

< 1 mínútur

Skoppuskratti (Spring-heeled Jack) var alræmd persóna í Englandi á 19. öld.

 

Eftir honum var fyrst tekið árið 1837, þegar maður nokkur í London sá dularfullan mann sem líktist einna helst kölska, stökkva yfir háan kirkjugarðsvegg.

 

Nokkrum mánuðum síðar sagðist ung vinnukona hafa orðið fyrir líkamsárás í dimmu sundi og lýsti árásarmanninum líkt og fyrrgreindum manni. Hann hafði þó lagt á flótta þegar hún byrjaði að öskra.

 

Á komandi árum birtist Spring-heeled Jack í mýmörgum sögum, fyrst í London og síðar hingað og þangað á Bretlandseyjum, þar sem hann kom fólki að óvörum og skaut því skelk í bringu áður en hann stökk í burtu, skellihlæjandi líkt og kölski.

 

Skoppuskratti öðlaðist svo mikla frægð að hann var notaður sem aðalpersóna í mörgum skáldsögum, svo og leikritum. Framan af var hann iðulega látinn vera hættulegur og ógnvekjandi en þegar frá leið breyttist persóna hans og farið var að lýsa honum sem laumulegri hetju sem verndaði þá sem minna máttu sín og refsaði illmennum í skjóli nætur, svolítið í anda við Leðurblökumann Viktoríutímabilsins.

 

Hver var Spring-heeled Jack?

Þegar Bretar höfðu sýnt Skoppuskratta ómældan áhuga í ein sjötíu ár hvarf hann í upphafi 20. aldarinnar jafnskyndilega af sjónarsviðinu og hann upprunalega hafði birst á því.

 

Allar götur síðan hafa hinir ýmsu fræðimenn kappkostað við að útskýra tilurð fyrirbærisins.

 

Flestir nú á dögum eru sammála um að Skoppuskratti hafi orðið til vegna múgæsingar sem átti rætur að rekja til sögusagna, hjátrúar og, ekki hvað síst, dagblaða sem þráðu eitthvað bitastætt að skrifa um.

BIRT: 21/05/2023

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ & BUE KINDTLER-NIELSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Wikimedia Commons

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu með áskrifandi að blaðinu?

Áskrifendur geta fengið áskrift af vefnum hér

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is