Tækni

Svona fer erfðatækni fram

Genasplæsingar er sú tækni sem einkum fer fram á rannsóknarstofum til að vísindamenn öðlist betri innsýn í dýr og plöntur.

BIRT: 04/11/2014

Genin bera í sér uppskriftina á öllu lífi og gen sérhverrar lífveru skipta sköpum um tilveru hennar. En genin hafa ekki sjálf neina sérstaka virkni við að viðhalda lífi – fyrst þarf að umbreyta þeim í prótín.

Verði gen fyrir breytingum, t.d. vegna stökkbreytingar, breytist samsvarandi prótín einnig. Kannski er það virkni þess sem breytist eða það framleiðist ekki í sama magni né á sama stað og áður. Þetta getur leitt til veikingar lífverunnar, en einnig að hún fái nýjan og kannski nytsaman eiginleika, eða jafnvel til lengri tíma litið þróist í alveg nýja tegund.

Til þess að öðlast skilning á virkni genanna nýta vísindamenn sér erfðatækni sem verkfæri. Rétt eins og breyta má um mataruppskrift með því að bæta við, útiloka eða aðlaga magn tiltekinna þátta og fá út alveg nýjan rétt, geta fræðimenn breytt lífveru með því að bæta við, útiloka eða aðlaga virkni á tilteknu geni. Þegar þeir síðan rannsaka erfðabreyttu lífveruna og sjá í hverju breytingarnar eru fólgnar, getur það leitt þá á sporið um náttúrulega virkni gensins.

Erfðatæknin veitir vísindamönnum sífellt nýja þekkingu á þúsundum gena og betri innsýn í hvernig líkaminn virkar, hvernig sjúkdómar myndast og hvernig berjast má gegn þeim. Vísindamenn um heim allan beita erfðatækni árlega á ótal tegundir – spendýr, fugla, fiska, skordýr, plöntur, sveppi og bakteríur – en hverfandi lítill hluti þeirra fer út úr rannsóknarstofunni og verður að nýrri tegund plöntu eða dýri í landbúnaði eða iðnaði. Langflest þeirra nýtast einungis við greiningar á rannsóknarstofum og þessar genabreyttu lífverur eiga heiðurinn á drjúgum hluta þekkingar okkar um hvernig genin stýra nánast öllum ferlum lífsins.

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hvernig varð Rússland svona stórt?

Maðurinn

Svona gróa sár

Tækni

Gervigreindin getur nú spáð fyrir um líf og dauða

Maðurinn

Þannig þekkjast félagsblindir

Lifandi Saga

Dr. Kellogg rak út djöfulinn með kornflexi 

Maðurinn

Nú verða þessi börn hávaxnari en jafnaldrar þeirra

Maðurinn

4.000 ára gömul steinhella reyndist vera fjársjóðskort

Menning og saga

Hver átti hugmyndina að táknunum fyrir karla og konur?

Náttúran

Sjáið heiminn með augum hunda

Lifandi Saga

Raðmorðingi sigraði í sjónvarpsþætti

Náttúran

Apar þekkja gamla vini

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is