Tækni – Tölvur
Lestími: 6 mínútur
Eftir svo sem fimm ár lítum við ekki lengur á Facebook sem samfélagsmiðil – alla vega ekki ef stofnandinn, Mark Zuckerberg, hefur rétt fyrir sér.
Þess í stað er ætlunin að þessi tæknirisi verði sýndarheims-fyrirtæki. Með allt að því venjulegum gleraugum með innbyggðri sýndarveruleikatækni flyst þá hluti af tilveru okkar inn í „metaheiminn“, nýja og gagnvirkari útgáfu af netinu.
Þar geturðu hreyft þig að vild – eða öllu heldur gervill þinn – farið milli mismundandi vistarvera á netinu, þar sem þú getur horft í kringum þig og brugðist við. Ýmis stórfyrirtæki reikna með að bæði frístundir og atvinnulíf muni stíga inn í „metaverse“ áður en langt um líður.
Netið verður í þrívídd
Metaverse er það sem Facebook og fleiri fyrirtæki veðja nú á. Internet-plús sem Mark Zuckerberg kallaði nýlega „arftaka farsímanetsins“ í viðtali.
Hann lýsir hugmyndinni þannig:
Þú getur ímyndað þér metaverse sem líkömnun netsins og í stað þess að horfa bara á verður þú virkur þátttakandi.
Mark Zuckerberg
Með öðrum orðum: Tölvuskjárinn er í tvívídd en metaverse verður í þrívídd.
Í stafrænum heimi dagsins í dag horfir þú utan frá, inn um glugga tölvuskjásins en í þessari framtíðarsýn stígur þú inn í þennan heim í rauntíma.
Þar getur hið stafræna sjálf – sýndargervill þinn – geislað sig frá einum stað til annars og deilt þrívíðum vistarverum með öðrum.
Zuckerberg nefnir beinlínis þann möguleika að dansa eða stunda líkamsrækt með öðrum, þótt þú sért í rauninni bara heima hjá þér – með sýndargleraugu.
Þess vegna áttu að taka metaheiminn alvarlega
Þetta hljómar kannski hálfgalið og það er erfitt að ímynda sér að slíkur heimur sé á næsta leiti – eða að fólk muni yfirleitt kæra sig um að stíga þar inn.
En sama hvað okkur finnst, neyðumst við til að taka hugmyndina alvarlega. Það er nefnilega ekki bara upp á grín sem orðið „metaverse“ kemur fyrir 20 sinnum í nýjustu fjárhagsáætlun Facebook.
Þetta verður sannkallað „mega-átak“ hjá Facebook en fyrirtækið hefur þegar myndað metaheimsteymi sem á að vinna að þessari þrívíðu, stafrænu framtíð.
Stafræn gleraugu nauðsynleg
Ný þrívíddarútgáfa netsins krefst stafrænna gleraugna til að upplifunin verði raunveruleg. En hjá Facebook eru menn þegar komnir vel á veg með gleraugu.
Sýndarveruleikagleraugun Oculus Quest 2 eru þegar í sölu og innan tíðar kynnir Facebook einfaldari gleraugu í samstarfi við Ray-Ban.
Hvort tveggja er þó aðeins forveri þeirra gleraugna sem Facebook (og mörg önnur hátæknifyrirtæki) hefur í hyggju að þróa – nefnilega gleraugu sem minna mest á venjuleg gleraugu hvað varðar stærð og þyngd en eru svo tæknilega háþróuð að þau geti blandað sýndarheiminum við raunverulegt umhverfi.
Microsoft veðjar líka á sýndarheiminn
Sýndarheimshugmyndin (metaverse) á uppruna að rekja til vísindaskáldsögunnar Snow Crash sem út kom 1992. Hugtakið var þó ekki nefnt í hátæknigeiranum fyrr en nýlega og „metaverse“ er nú eins konar samheiti fyrir næstu kynslóð netsins.
Skömmu áður en Mark Zuckerberg lýsti þessari framtíðarsýn hafði forstjóri Microsoft, Satya Nadella, einnig talað um „metaverse“ sem framtíðarsýn fyrirtækisins – en með áherslu á vinnustaðinn.
Leikjafyrirtækið Epic sem m.a. framleiðir hinn vinsæla leik, Fortnite, lítur á sig sem sýndarheimsfyrirtæki.
Öll eiga fyrirtækin það sameiginlegt að veðja á þrívíddarframtíð á netinu, bæði sem vinnustað og til tómstundaiðkunar.
Sýndarsjálf greinarhöfundar í frumgerð sýndarheims frá Spatial.io.
Eitt af einkennum „metaverse“-hugmyndarinnar er að sýndarsjálfið geti farið hvert sem er á netinu og maður þurfi sem sagt ekki að skapa nýja persónu frá grunni þegar farið er milli jafn ólíkra heima og Facebook, Microsoft eða Fortnite.
Facebook ætlar að græða á stafrænum klæðnaði
Verði ný gerð netsins að veruleika verður jafnframt til nýtt hagkerfi.
Nú fær Facebook eiginlega allar tekjur sínar af auglýsingum. En Mark Zuckerberg telur þær ekki verða stærstu tekjulindina í sýndarheimi framtíðarinnar.
Stofnandi Facebook álítur þvert á móti að stafrænar vörur muni gegna lykilhlutverki og nefnir m.a. stafræn föt sem myndgervill þinn geti keypt. En þú gætir kannski ekkert síður keypt stafrænan Porsche.
Í sýndarheiminum verða notendur stafrænir fulltrúar sjálfra sín og hvort heldur maður fer í vinnuna, ræktina eða í stórveislu í sýndarheimum vill maður koma sem best fyrir – rétt eins og í veruleikanum.
Verður eitthvað úr þessu?
Stóra spurningin er þó auðvitað hvort eitthvað verði úr þessu.
Framtíðin verður nefnilega sjaldnast eins og við sjáum hana fyrir okkur og það er alls ekki sjálfsagt að framtíðarsýn Marks Zuckerberg eða Microsoft varðandi netið verði nokkru sinni að veruleika.
Á hinn bóginn ætti varla að þurfa að efast um að framundan sé tími einhvers konar samruna eða samblands hins stafræna heims og veruleikans.
Enn þarf verulega stórar tækniframfarir til að stafræn gleraugu verði nógu hentug og ódýr til að almenningur vilji kaupa þau – og nægilega létt og meðfærileg til að við getum haft þau á höfðinu langtímum saman án þess að finna fyrir því.
Okkur er sem sagt óhætt að slaka aðeins á áður en við seljum íbúðina og flytjum inn í tölvuna. Hingað til hafa sýndarveruleiki, sjálfkeyrandi bílar eða gervigreind ekki náð að valda þeim byltingum sem spáð var.
Birt: 11.09.2021
NICOLAI FRANCK
