Alheimurinn

Togsegl fjarlægir geimrusl

Hjá Evrópsku geimferðastofnuninni ESA hefur tekist að fjarlægja gervihnött með togsegli. Því er ætlað meira hlutverk á því sviði en geimrusl er vaxandi vandamál.

BIRT: 04/02/2024

Þann 4. október 1957 tókst Sovétmönnum, fyrstum þjóða, að koma gervihnettinum Spútnik á braut um jörðu. Síðan hefur gervihnöttum á braut um jörðu farið sífjölgandi.

 

Þróunin hefur verið hröð og afleiðingin er sú að geimrusl er fyrir löngu orðið alvarlegt vandamál.

 

Ekki hefur verið um lausnir en ESA hefur náð markverðum árangri með frumgerð nýs tæknibúnaðar sem ætlað er stórt hlutverk við að fjarlægja geimrusl.

 

Tæknibúnaðurinn er nánar tiltekið stórt togsegl sem getur dregið gamla gervihnetti og annað geimrusl út af braut sinni og beint þeim niður í gufuhvolfið – aðferð sem nefnd hefur verið „deorbiting“ eða afbrautun.

 

Fullu nafni kallast tæknin „Drag Augmentation Deorbiting System“, skammstafað ADEO og frumgerðin er álhúðað nælonsegl, 3,6 fermetrar að stærð.

 

Prufuseglið var brotið saman í pakka sem var 10 x 10 x 10 sentimetrar að stærð. Pakkinn var síðan settur á lítinn gervihnött af gerðinni CubeSat.

 

CubeSat var settur á braut í desember 2022 frá gervihnattafarinu ION Satellite Carrier.

 

Skömmu síðar var ADEO-seglið fellt út og með því tókst að draga þennan litla gervihnött niður að gufuhvolfinu á 1 ári og 3 mánuðum. Sú lækkun hefði tekið gervihnöttinn sjálfan 4-5 ár.

Geimrusl er að verða vandamál og samkvæmt ESA eru tugþúsundir geimrusla á braut um plánetuna okkar.

Seglið eykur á yfirborðsmótstöðuáhrif gufuhvolfsins og dregur gervihnöttinn þannig hraðar niður af sinni föstu braut. Þegar gervihnötturinn nær inn í gufuhvolfið brennur hann upp og þetta er því ágæt aðferð til að losna við fremur smágerða hluti sem annars héldu áfram ferð sinni sem geimrusl.

 

ADEO-prufuseglið er sérhannað til að toga smáa gervihnetti, á bilinu 1-100 kg að þyngd, niður af brautum sínum.

Greind kolkrabbans er lík okkar: Einstein hafsins 

 

Við fyrstu sýn virðast þeir vera óttalega vitlausir en kolkrabbar eru reyndar svo greindir að stundum leiðist þeim hreinlega. Rannsóknir á gagnsæjum afkvæmum kolkrabba hafa nú fært vísindamenn nær grunnuppskrift náttúrunnar á greind.

 

Lestu einnig:

Þetta prufuverkefni var kallað „Show me your wings“ og að því loknu telst ekkert því til fyrirstöðu að hefja framleiðslu ADEO-segla. Til lengri tíma litið er markmiðið að ADEO-segl fjarlægi alla evrópska gervihnetti þegar þeir hafa lokið hlutverki sínu.

 

Prufuseglið er af minnstu gerð en fyrirhugað er að framleiða stærri gerðir, allt upp í 100 fermetra að stærð sem þá verða notuð á stærstu gervihnettina. Það tekur minnstu gerðina 0,8 sekúndur að fella sig út en áætlað er að stærsta gerðin þurfi 45 mínútur til þess.

 

Aðrar geimferðastofnanir eru líka að prófa togsegl og nefna má að 2022 notuðu Kínverjar 25 fermetra segl til að snúa geimtæki rétt.

HÖFUNDUR: SØREN ROSENBERG PEDERSEN

© ESA.

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hvernig varð Rússland svona stórt?

Maðurinn

Svona gróa sár

Tækni

Gervigreindin getur nú spáð fyrir um líf og dauða

Maðurinn

Þannig þekkjast félagsblindir

Lifandi Saga

Dr. Kellogg rak út djöfulinn með kornflexi 

Maðurinn

Nú verða þessi börn hávaxnari en jafnaldrar þeirra

Maðurinn

4.000 ára gömul steinhella reyndist vera fjársjóðskort

Menning og saga

Hver átti hugmyndina að táknunum fyrir karla og konur?

Náttúran

Sjáið heiminn með augum hunda

Lifandi Saga

Raðmorðingi sigraði í sjónvarpsþætti

Náttúran

Apar þekkja gamla vini

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is