Vindblásin, geimveruleg andlit og vansköpuð andlitsföll heyra fortíðinni til. Í dag leitast lýtalæknar eftir því að aðgerðir þeirra líti smekklega og náttúrulega út.
Lýtalækningar eru að aukast og þökk sé fjölda tækninýjunga – t.d. vélmenna, viðbótarveruleika (augmented reality) og sýndarveruleika – og stöðugt vaxandi sérfræðiþekkingar stendur starfsemin undir væntingum í langflestum tilfellum.
En þrátt fyrir að fagið hafi þróast stórkostlega skilur jafnvel hæfasti lýtalæknirinn eftir sig ummerki þegar hann beitir skurðarhnífnum.
1. Brjóstastækkun
Hvernig sést aðgerðin?
Brjóstastækkun er útbreiddasta lýtaaðgerðin í heiminum.
Nútíma brjóstaskurðaðgerðir skilja enn eftir sig ör en nýjar aðferðir hafa minnkað örin í aðeins 2-5 sentímetra að lengd – venjulega í handarkrika eða undir brjóstinu.
Samkvæmt sérfræðingum eru augljósustu einkennin um brjóstastækkun:
- Brjóstin eru sláandi nálægt hvort öðru
- Lögunin er kringlótt og/eða bognar út á við frekar en inn á við í átt að geirvörtunni.
- Þau hreyfast lítið.
- Gára í húðinni, til dæmis þegar viðkomandi beygir sig fram.
Fjarlægðin á milli brjósta og lögun þeirra sýnir venjulega sílikonbrjóst.
Þannig framkvæmir skurðlæknirinn aðgerðina
Brjóstastækkunaraðgerðir eru framkvæmdar með því að gera einn eða fleiri skurði í og í kringum brjóstið og stækka stærðina með tegund af brjóstapokum eða vefjum.
Það eru almennt þrjár leyfilegar aðferðir við brjóstastækkun:
- Sílikonígræðslur sem samanstanda af hálffljótandi hlaupi.
- Saltvatnsígræðsla með fljótandi saltvatni í sílikonskel.
- Tilfærsla á fitu frá öðrum hlutum líkamans.
MYNDSKEIÐ: Sjáðu hvernig brjóstastækkun fer fram
Neikvæða hliðin
Brjóstastækkanir eiga sér langa sögu um sílikonígræðslur sem leka, harðna eða leysast upp með óþægindum, sársauka og slæmum afleiðingum.
Í dag nota skurðlæknar áttundu kynslóðar sílikonígræðslur – sem kallast víngúmmí-ígræðslur – sem samanstanda af föstu hlaupi án fljótandi kjarna. Nýju ígræðslurnar líkja mun betur eftir brjóstvef en áður.
Hins vegar er enn hætta á að líkaminn hafni vefjalyfinu og hylji það í harðan örvef.
Sílikonígræðsla sem lekur hefur verið fjarlægð ásamt hnúð af brjóstvef.
2. Nefaðgerð
Hvernig sést aðgerðin?
Þegar skurðlæknar fletta upp húðinni og aðlaga brjósk og beinabyggingu til að breyta eða leiðrétta útliti nefsins munu örin venjulega liggja inni í nösunum og vera að mestu ósýnileg.
Hins vegar má sjá þær sem hvíta línu á nefskilum neðan á nefinu.
Örin eftir nefskurðaðgerð eru nánast ósýnileg.
Þannig framkvæmir skurðlæknirinn aðgerðina
Nefaðgerð eða nefskurðaðgerð er ein af erfiðustu lýtaaðgerðunum í framkvæmd.
Aðgerðin fer fram með því að gera skurð í húðina og mjúkvefinn sem hylur nefið. Síðan er húðin dregin upp til að gefa lýtalækninum aðgang að nefbeinum og brjóskhlutum sem hægt er að breyta eða minnka til að fjarlægja hnúða, breiðar nasir eða skakka nefbrú.
MYNDSKEIÐ: Horfðu á umfangsmikla nefskurðaðgerð
Eftir aðgerðina þarf undirliggjandi lag nefsins að hafa tíma og frið til að vaxa vel saman aftur og því er nefið venjulega vafið í spelku á meðan nasirnar eru gerðar stöðugri með plaströrum sem lágmarka hreyfingu.
Neikvæða hliðin
Dæmigert merki um nefaðgerð er þröng nefbrú – svæðið á milli og rétt fyrir neðan augun – og klemmdur eða þröngur nefoddur.
Dæmigerð hætta í nefþekjuaðgerðum er svokölluð pollybeak-skekkja, kennd við gogg páfagauka. Það á sér stað um ári eftir nefþekjuaðgerð, ef of mikið af beinvef og brjóski hefur verið fjarlægt.
Í þessu tilviki er hætta á að nefhúðin renni niður sem leiðir til þess að nefbroddurinn sígur.
Önnur dæmi eru svokölluð hnakknef (saddle-noses) sem gerist ef undirliggjandi vefur fellur saman og myndar hrygg í formi nefsins og stytt nef þar sem oddurinn vísar svo mikið upp á við að nasirnar eru berskjaldaðar.
LaToya Jackson er með svokallað yfirvarpað (overprojected nose) nef sem vísar örlítið upp á við.
3. Augnlokaaðgerð
Hvernig sést aðgerðin?
Augnlokaskurðaðgerð er þriðja algengasta lýtaaðgerðin á heimsvísu.
Þar sem örin liggja í fellingum augnlokanna eru þau að mestu ósýnileg þegar augun eru opin en sjást sem rönd af ljósari húð þegar augun eru lokuð.
Því dekkri húðliturinn, því augljósari eru örin.
Ör eftir augnloksaðgerð eru ósýnileg þegar augun eru opin.
Þannig framkvæmir skurðlæknirinn aðgerðina
Augnlokaskurðaðgerð fjarlægir til dæmis poka undir augunum og minnkar þung, hangandi augnlok með því að fjarlægja umframhúð og fitu af svæðinu á milli augabrúnarinnar og neðri brúnar augntóftar.
Með ílöngum skurðum í augnlokin er húðin skorin laus og fjarlægð áður en gatið er saumað aftur.
MYNDBAND: Sjáðu meginregluna á bak við augnlokaaðgerð
Nútímatækni fjarlægir fitu úr pokum undir augunum án þess að skera húðflötinn. Þess í stað er húðin dregin frá, flett niður og vefurinn fjarlægður innan frá.
Neikvæða hliðin
Augnlokaaðgerðir verða venjulega aðeins sýnilegar ef skurðlæknirinn fjarlægir of mikinn vef.
- Kattaauga – Skurðaðgerð getur teygt of mikið á húð augnlokanna þannig að augað verður þröngt sem leiðir til svokallaðs kattarauga.
- Hundaauga – ef of mikið af húð og vöðvum er fjarlægt, dregst neðra augnlokið niður og stærri hluti af augnhvítunni kemur fram – eins og í bassethundi.
- Gömlu svipbrigðin – Ef of mikið af fituvef er fjarlægt geta augun virst sokkin.
Katie Price
4. Svuntuaðgerð
Hvernig sést aðgerðin?
Svuntuaðgerð er meðal fimm algengustu lýtaaðgerða og eru þær oft gerðar samhliða fitusogi.
Örin eru venjulega staðsett falin undir faldi buxna en aðgerðin leiðir oft til þess að húðin er teygð þannig að naflinn virðist lengjast eða er kringlóttari en áður.
Maginn getur líka litið óeðlilega flatur út miðað við restina af líkamsbyggingunni.
Eftir aðgerð, lítur maginn yfirleitt mjög flatur út en mótast til dæmis í kringum naflann með fitu sem færist til.
Þannig framkvæmir skurðlæknirinn aðgerðina
Eftir mikið þyngdartap eða meðgöngu getur kviðhúðin losnað og hangið. Lýtaaðgerð sem kallast kviðþynning getur fjarlægt óæskilega umframhúð.
Aðgerðin fer fram þannig að skurðhnífurinn sker frá mjaðmarbeini yfir á mjaðmarbein meðfram skapahárum og losar naflann frá með hringlaga skurði. Skurðlæknirinn aðskilur síðan kviðarhúðina, strekkir á vöðvum með saumum og fitusogi ef þörf krefur.
Umframhúð er fjarlægð og afgangurinn saumaður á aftur.
MYNDSKEIÐ: Horfðu á skurðlækna minnka magann
Neikvæða hliðin
Þó að magahjáveituaðgerð sé almennt örugg er aðgerðin umfangsmikil og sárin geta farið að leka, átt erfitt með að gróa eða valdið vökvasöfnun og vefjadauða.
Vökvasöfnun er algengasta aukaverkunin sem hefur áhrif á allt að 36 prósent aðgerða. Hægt er að fjarlægja vökvann með nál.
Vökvasöfnun í kviðarholi er algengasti fylgikvillinn eftir svuntuaðgerð.
5. Andlitslyfting
Hvernig sést aðgerðin?
Með aldrinum hefur þyngdaraflið áhrif á andlitsfallið og gefur tilefni til andlitslyftingar sem er tíunda algengasta lýtaaðgerðin.
Ör eftir slíka aðgerð sjást meðfram eyranu en eru að öðru leyti falin á bak við hárlínuna. Sumar aðgerðir gera það að verkum að andlitslínan frá hlið nefsins til munnviksins virðist greinilegri.
Í dag eru andlitslyftingar hóflegar og fjarlægja aðeins lítið magn af húð.
Þannig framkvæmir skurðlæknirinn aðgerðina
Í grundvallaratriðum felst andlitslyfting í því að fjarlægja húðrönd meðfram hárlínunni og eyranu og draga húðina til baka. Með þessu lætur lýtalæknir til dæmis hálsvöðva, kinnbein og svæðið í kringum augun virðast yngri.
Í nútíma andlitslyftingum eru undirliggjandi vöðvar einnig lagaðir og hertir með saumum.
MYNDSKEIÐ: Horfðu á andlitslyftingu skref fyrir skref
Í dag geta skurðlæknar líka gert hóflega andlitslyftingu með sterkum þráðum sem festir eru í gegnum lítið gat á kinninni og strekkir húðina án mikillar skurðaðgerðar.
Neikvæða hliðin
Áður fyrr hertu andlitslyftingar húðina meira sem leiddi til „vindblásins“ andlitssvips. Í dag er inngripið hóflegra og skilur eftir sig nokkrar af náttúrulegum hrukkum frá öldrun.
Ef ekki er hægt að festa húðina frá kinninni við brjóskvefinn í eyranu heldur verður að festa hana við eyrnahúðina í staðinn getur andlitslyftingin valdið vansköpuðum eða ílengdum eyrnasneplum.
Andlitslyfting getur teygt eyrun allt að einn sentímetra niður á við og breytt horninu um tíu gráður út á við þegar litið er að framan.
