Venus hefur verið nefnd „hin illa tvíburasystir jarðar“, enda eru aðstæður þar svipaðar því sem unnt væri að ímynda sér í helvíti.
Að því er varðar stærð og massa eru pláneturnar tvær afar líkar en á Venusi er yfirborðshitinn yfir 400 gráðum og loftþrýstingurinn er sambærilegur sjávarþrýstingi á eins kílómetra dýpi á jörðinni.
Mikið er um eldgíga á yfirborði Venusar en hingað til hefur verið ómögulegt að greina hvort virk eldfjöll séu þar á meðal.
Mikil eldvirkni í fortíðinni hefur losað gríðarlegt magn koltvísýrings og þar með valdið eins konar vítahring gróðurhúsaáhrifa og þar með afar fjandsamlegra aðstæðna fyrir líf.
Stjörnufræðingar hafa hins vegar ekki verið vissir um hvort á plánetunni séu enn virkar eldstöðvar.
Nú hefur hópur vísindamanna hjá Tæknistofnun Sviss fundið afgerandi vísbendingar þess að svo sé.
Virkisgröf afhjúpar virk eldfjöll
Vísindamennirnir notuðu tölvulíkan til að rannsaka hvernig eldvirkni á Venusi breytist yfir tíma.
Líkanið sýndi að hafi gos orðið í eldstöð á síðustu milljón árum megi sjá hækkun lands utan við hringlaga lægð sem minni á virkisdíki.
Líkan sýnir eldfjöll frá vöggu til grafar
Tölvulíkan yfir lífshlaup eldfjalla á Venusi hefur hjálpað vísindamönnum að finna út hvort þau séu virk.
1. Ung eldstöð gýs
Þegar eldstöð gýs streymir fljótandi hraun út frá gígnum og hækkar umhverfið. Kringum gíginn myndast hryggur úr jarðskorpuefnum.
2. Hringgröf sýnir virkni
Í allt að milljón ár eftir stórgos getur eldstöðin verið áfram virk. Á þessum tíma myndast hin dæmigerða „virkisgröf“ milli gjóskuhryggjarins og fljótandi hraunsléttu.
3. Vindurinn afmáir öll spor
Þegar uppstreymi hrauns hættir brennur eldstöðin út. Gjóskuhryggurinn á yfirborðinu veðrast í vindum í þykku gufuhvolfinu og eftir verður aðeins flatur hringhryggur.
Vísindamennirnir leituðu því næst að slíkum hringlaga lægðarmyndunum í landslagi á radarmyndum sem Magellan-geimfarið frá NASA tók á árunum 1990-94 þegar það var á braut um Venus.
Hraun eyðir lofsteinagígum
Á þeim tíma þóttu myndirnar sýna að hraunstraumar hefðu í tímans rás endurnýjað yfirborð plánetunnar og t.d. útrýmt nær öllum loftsteinagígum. Það hefur í síðasta lagi gerst fyrir 300-600 milljónum ára en svissnesku rannsóknirnar sýna að þetta er enn að gerast.
Við 37 eldstöðvar fundu vísindamennirnir hina einkennandi hringi sem benda til að eldstöðvarnar séu enn virkar.
Radarmyndir sýna að a.m.k. 37 eldstöðvar á Venusi eru umkringdar eins konar „virkisdíki“ sem bendir til að þær séu enn virkar.
Þessi nýja uppgötvun getur gagnast við að leysa þá ráðgátu hvers vegna svo fjandsamleg skilyrði þróuðust á Venusi á sama tíma og jörðin varð að plánetu lífsins.
Tvíburaplánetur fóru hvor í sína áttina
Jörðin og Venus fæddust í næstum sömu stærð og með nánast sama massa, en á meðan plánetan okkar varð lífvænleg, þróaði Venus með sér lífsfjandsamlegt loftslag vegna gríðarlegra gróðurhúsaáhrifa.
Jörðin
Þvermál: 12.746 km
CO2 í andrúmslofti: 0,038 prósent
Yfirborðshiti: 14°C
Loftþrýstingur: 1013 hPa
Venus
Þvermál: 12.104 km
CO2 í andrúmsloftinu: 96 prósent
Yfirborðshiti: 464°C
Loftþrýstingur: 92.000 hPa
