Náttúran

Alls 70% af dýrum sem lifðu á jörðinni fyrir hálfri öld eru horfin

Ný skýrsla frá Alþjóðanáttúruverndarsjóðnum boðar ekki gott: Rösklega tveir þriðju hlutar dýra hafa horfið af yfirborði jarðar frá árinu 1970. Vísindamenn eru þó með lausn við þessu.

BIRT: 24/02/2021

Rösklega tveir þriðju hlutar dýra hafa horfið af yfirborði jarðar af mannavöldum frá árinu 1970. Þetta er niðurstaða nýrrar og fremur dapurlegrar rannsóknar frá Alþjóðanáttúruverndarsjóðnum.

 

Skýrslan, sem var unnin í samvinnu við Dýrafræðistofnunina í London, byggir á langtímaeftirliti með stofnstærðum 4.300 ólíkra hryggdýrategunda hvaðanæva að úr heiminum – spendýra, fiska, fugla og froskdýra.

 

Að meðaltali fækkaði einstökum dýrum, innan hverrar dýrategundar sem fylgst var með, sem nemur 68 prósentum frá árinu 1970 til 2016. Fækkunin varð mest á hitabeltissvæðunum í Ameríku, í Karíbahafi og Suður-Ameríku, þar sem stofnarnir skruppu saman um allt af 94 af hundraði.

Maðurinn nýtir 1,56 falda getu jarðar

Þetta er allt manninum að kenna. Í skýrslunni er því haldið fram að útrýming dýrastofnanna sé bein afleiðing skógarhöggs, ofveiða, mengunar, hækkaðs hitastigs, ofnotkunar og annarra áhrifa mennskra íbúa, sem hefur fjölgað gífurlega.

 

Fram til ársins 1970 var vistspor mannsins minna en geta jarðarinnar til að endurnýjast, en nú þegar íbúunum heldur stöðugt áfram að fjölga og neyslan sífellt að aukast, er farið að síga á ógæfuhliðina.

 

Í dag notum við, samkvæmt skýrslunni að minnsta kosti 1,56 sinnum meira af forða jarðar en hún hefur tök á að endurnýja.

 

Viðvörunarljósin blikka og fleiri en Alþjóðanáttúruverndarsjóðurinn benda á hættuna. Sameinuðu þjóðirnar hafa látið gera aðra skýrslu sem gefur til kynna að mannkynið standi á krossgötum og að aðgerðir heimssamfélagsins á næstu áratugum muni ráða því hvort vistkerfi jarðar – og þar með einnig maðurinn sjálfur – muni komast af.

 

Kúrfuna er hægt að sveigja en það krefst aðgerða

 

Er þá nokkur leið út úr þessum þrengingum? Ný rannsóknargrein í hinu viðurkennda tímariti Nature bendir á að heimsbyggðin geti mætavel sveigt niður kúrfuna sem sýnir glataða líffjölbreytni og að hún geti jafnframt brauðfætt sívaxandi mannfjöldann.

 

Metnaðarfyllsta framtíðarmyndin gefur til kynna að stöðva megi fjöldaútrýminguna þegar á árinu 2050 og eftir það geti dýrum hverrar tegundar aftur farið að fjölga. Þetta krefst þess að alheimssamfélagið geri róttækar breytingar ekki síðar en núna.

 

Minnka verður koltvísýringslosun til muna, draga þarf úr matarsóun, við þurfum að innbyrða færri hitaeiningar úr dýraafurðum og vernda verður stór svæði jarðar, jafnframt því sem endurnýja þarf svæði sem skemmst hafa.

 

Vísindamenn telja þetta ekki ógerlegt, en klukkan tifar.

Hvernig rata sjávarspendýr?

Ég velti fyrir mér hvernig selir og hvalir fari að því að rata sömu uppeldis- eða veiðisvæða ár eftir ár.

HÖFUNDUR: SOEREN HOEGH IPLAND

Shutterstock

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.