Search

Hvernig rata sjávarspendýr?

Ég velti fyrir mér hvernig selir og hvalir fari að því að rata sömu uppeldis- eða veiðisvæða ár eftir ár.

BIRT: 27/04/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Sjávarspendýr eru fær um rata mörg þúsund kílómetra leiðir um heimshöfin. Þau leggja á sig langferðir til að komast á hefðbundnar uppeldisstöðvar eða svæði þar sem mikið er um fæðu á tilteknum tíma árs.

 

Svo langar ferðir um opið haf gera miklar kröfur varðandi hæfni þessara dýra til að gera sér grein fyrir staðsetningu og halda áttum.

 

Líffræðingum er ekki fyllilega ljóst hvernig dýrunum tekst þetta, en ýmsar tilgátur hafa verið settar fram.

 

⇒Svona rata sjávarspendýrin:

Settu bendilinn yfir gulu punktana og lestu um aðferðir sjávarspendýra við að rata. Allt frá vatnsbragðinu yfir í hafstrauma og stjörnuhimininn.

Stýra eftir segulsviðinu

Sjávarspendýr gætu búið yfir segulskyni í heila og áttað sig þannig eftir segulsviði jarðar. T.d. hafa líffræðingar greint sundstefnu hnúfubaka frá Hawaii til Alaska. Stefnan vék aðeins um 1 gráðu frá segulnorðri.

Bragð af ferskvatni

Sjávarspendýr geta líklegast greint seltumun á bragðinu. Þannig geta þau skynjað hvar ferskvatn streymir út frá ósum fljóta og um leið notað ósana sem kennileiti.

Láta berast með straumum

Meginstraumar í höfunum geta gagnast sumum sjávarspendýrum, sem gætu hafa lært að fylgja tilteknum straumi í ákveðinn tíma.

Fylgjast með sólinni

Sjávarspendýr nota himininn til að rata. Þau geta t.d. viðhaft þá meginreglu að sólin rísi á vinstri hlið, þegar þau ferðast til uppeldisstöðva og til hægri þegar haldið er til baka til veiðisvæðanna.

Fjöllin sem kennileiti

Bæði selir og hvalir geta horft í kringum sig yfir vatnsborðinu og geta því stuðst við ákveðin kennileiti á landi, t.d. fjallatinda á þeim hluta leiðarinnar sem liggur meðfram þurrlendi.

Nota stjörnur sem vegvísa

Tilraunir sýna að selir geta notað stjörnur til að rata. Líffræðingar telja að hvalir hafi sömu hæfni.

Til að komast á tiltekið svæði þarf selur eða hvalur að gera sér ljóst hvar hann er staddur og hafa áttaskyn til að vita hvaða stefnu hann á að taka.

 

Einhvers konar ytri kennimerki eru nauðsynleg í báðum tilvikum.

 

Líffræðingar hafa t.d. getið sér þess til að hvalir og selir finni á seltubragðinu hvort þeir eru staddir undan ósum fljóta og geti nýtt sér t.d. fjöll sem kennileiti, eða þá að þeir geti skynjað segulsvið jarðar eins og t.d. farfuglar.

BIRT: 27/04/2023

HÖFUNDUR: Ritstjórn

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Shutterstock

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is