Vísindamenn frá Danmörku og Englandi hafa nú gert tímamótauppgötvun í helli í Mexíkó.
Með því að raðgreina DNA sem fannst í jarðveginum hafa þeir náð að kortleggja erfðamengi nokkurra dýra, m.a. risavaxins, útdauðs hellisbjörns sem uppi var fyrir 16.000 árum.
Sjálfir kalla vísindamennirnir þetta tímamót á sviði rannsókna á svonefndu e-DNA en með því er átt við erfðaefni sem finnst í umhverfinu, t.d. í jarðvegi eða vatni.
Í þessu tilviki kemur erfðaefnið úr þvagi, saur og hárum sem dýrin hafa skilið eftir sig í hellinum og þar hefur það síðan varðveist.
Tölvur afhjúpa dulið erfðaefni
Tíminn fastur í lögum
Með því að rannsaka jarðlög og finna saur má sjá hvenær tiltekin dýr voru uppi. En nýja tæknin gerir líka kleift að greina staka einstaklinga.
Jarðvegur fullur af DNA
Í saur úr dýrum leynast frumur sem enda í jarðvegi sem DNA. Við réttar aðstæður geta DNA-bútar fundist – jafnvel eftir 10.000 ár.
Tölva þekkir bútana
Tölva getur síðan borið kennsl á bútana og greint hvaða dýrategund eða kynþætti manna þeir tilheyra.
Hellisbjörninn sem greindur var á þessum grundvelli var svonefndur stuttnefsbjörn sem lifði í Norður-Ameríku á frumsteinöld og var stórvaxinn, um tveir metrar á hæð þegar hann gekk á fjórum fótum og vóg allt að heilu tonni.
Nú hafa vísindamennirnir borið erfðaefni hans saman við eldri fundi, m.a. í Yukon í Kanada og svo núlifandi tegundir. Í ljós kom að hellisbjörninn var verulega frábrugðinn þeim kanadíska.
Að sögn forsvarsmanns verkefnisins, Eske Willerslev hjá Kaupmannahafnarháskóla, getur þessi nýja tækni valdið byltingu á svo mismunandi sviðum sem þróunarsögu og loftslagsrannsóknum, þar eð nú er unnt að finna erfðaefni nánast alls staðar.
Leifar af DNA út um allt.
Með nýju tækninni má finna DNA úr dýrum þar sem engar beinaleifar er að finna.
Til dæmis má leita að erfðaefni við steinaldareldstæði þar sem oft er ekki að finna neinar sæmilega varðveittar beinaleifar og jafnvel mætti finna þar erfðaefni úr fólki líka.
