Maðurinn

Eru í raun til A- og B- manneskjur?

Oft er talað um A- og B- manneskjur og að viðkomandi tilheyri öðrum hópnum. En eru þessir tveir hópar raunverulega til, eða er það bara mýta?

BIRT: 28/02/2023

Vísindin hafa sýnt fram á að til eru mismunandi, náttúruleg svefnmynstur hjá fólki. Og tvö grundvallarmynstur eru einmitt þau sem í daglegu tali eru kölluð A- og B-manneskjur.

 

A-manneskjur eru með hressasta móti snemma á morgnana, en þreytast líka snemma á meðan B-manneskjur vakna seint en geta aftur á móti haldið sér vakandi langt fram eftir kvöldi.

 

Tilvist A- og B-fólks kom fyrst fram hjá  þýska geðlækninum Emil Kraepelin í upphafi 20. aldar.

 

Hann fékk hugmyndina um þessar tvær gerðir með samtölum við sjúklinga sína, sem hann uppgötvaði að flokkuðust venjulega í einn af tveimur flokkum og því fann hann upp hugtökin A- og B-manneskja.

 

Svefnvenjur geta ráðist af genum

Í dag telja vísindamenn að svefnvenjur stjórnist af erfðum..

 

Þetta kemur fram í  rannsókn frá árinu 2017 sem sjö bandarískir vísindamenn gerðu.

Það eru sex hópar fólks

Rússneski svefnrannsakandinn Arcady A. Putilov hefur fundið A- og B-manneskjur- og eins fjóra aðra svefnvenjuhópa.

Morguntýpan (A-manneskja)

A-fólk er hresst á morgnana og í meðallagi hresst um miðjan dag en þreytist snemma kvölds.

Kvöldtýpan (B-manneskja)

B-fólk er þreytt á morgnana, í meðallagi hresst um miðjan dag og hresst á kvöldin.

Virka týpan

Þessi hópur er venjulega frekar ferskur allan daginn.

Hádegislúratýpan

Byrjar daginn hress, þreytist um miðjan dag og endar sæmilega hress að kvöldi til.

Dagtýpan

Þessi hópur byrjar daginn rólega, er sérlega hress um miðjan dag og endar daginn sæmilega hress.

Meðallagstýpan

Þessi hópur hefur jafna en frekar lága orku allan daginn.

Vísindamennirnir rannsökuðu m.a. tvíbura sem ólust upp hvor í sínu lagi og komust að því að þeir voru í sama svefnvenjuhópi óháð umhverfi.

 

Ef svefnvenjur eru í raun bundið genunum, gæti það hafa skipt máli fyrir þróun mannsins.

 

Veiðimanna – og safnarasamfélög fortíðarinnar á svæðum þar sem voru rándýr eða aðrir hópar manna, var nánast alltaf einhver sem var vakandi og gat staðið vaktina.

 

En þrátt fyrir að það séu að minnsta kosti tveir – og jafnvel sex mismunandi svefnvenjuhópar manna, sem hinn rússneskur vísindamaður hélt fram að hann hefði uppgötvað árið 2017, virðist vera að heildarþörfin fyrir svefn sé nokkurn vegin sú sama hjá öllum.

 

Þörfin er á milli átta og 11 tíma fyrir börn og unglinga og milli sjö og níu tíma fyrir fullorðna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NIELS HALFDAN HANSEN

Shutterstock,

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Saga

Með hverju var þurrkað áður en klósettpappírinn var fundinn upp?

Saga

Með hverju var þurrkað áður en klósettpappírinn var fundinn upp?

Maðurinn

Karlhormón styttir ævina

Heilsa

Sannleikurinn um kaffi

Maðurinn

Þess vegna fá sumir fremur marbletti en aðrir

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Maðurinn

Fimm svefntruflanir sem geta komið þér til að kvíða nóttinni

Maðurinn

Fimm svefntruflanir sem geta komið þér til að kvíða nóttinni

Náttúran

Hvers vegna mala kettir?

Náttúran

Hvers vegna mala kettir?

Maðurinn

Þvagið segir ýmislegt um heilsu okkar

Maðurinn

Stökkbreytingar valda flötu enni eða stóru nefi

Náttúran

Hér lifa hættulegustu marglyttur heims

Maðurinn

Þetta eru sjö mikilvægustu skilningarvitin

Vinsælast

1

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

2

Maðurinn

Þess vegna fá sumir fremur marbletti en aðrir

3

Heilsa

Sannleikurinn um kaffi

4

Saga

Með hverju var þurrkað áður en klósettpappírinn var fundinn upp?

5

Maðurinn

Mikilvægt atriði getur komið í veg fyrir að börn verði nærsýn

6

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

1

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

2

Saga

Með hverju var þurrkað áður en klósettpappírinn var fundinn upp?

3

Maðurinn

Mikilvægt atriði getur komið í veg fyrir að börn verði nærsýn

4

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

5

Maðurinn

Hvað veldur dauðastjarfa?

6

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Tækni

Ný tækni getur bjargað milljónum frá jarðskjálftum

Alheimurinn

Hvað ef við höfum í raun fengið heimsóknir úr geimnum?

Læknisfræði

„Brennið í hvelvíti“: Alnæmi kallar fram það versta í Bandaríkjamönnum

Náttúran

Spendýr og eðlur skiptu um hlutverk

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Lifandi Saga

Þess vegna trúa milljónir á mýtuna: Barnaníðingar djöfulsins 

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Heilsa

Þess vegna ættir þú alltaf að setja klósettlokið niður áður en þú sturtar

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Tækni

100 milljónir hafa kosið: Hér eru hin sjö nýju undur veraldar 

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Ég hef heyrt um blóðflokk A, B og 0. En hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.