Maðurinn

Eru í raun til A- og B- manneskjur?

Oft er talað um A- og B- manneskjur og að viðkomandi tilheyri öðrum hópnum. En eru þessir tveir hópar raunverulega til, eða er það bara mýta?

BIRT: 28/02/2023

Vísindin hafa sýnt fram á að til eru mismunandi, náttúruleg svefnmynstur hjá fólki. Og tvö grundvallarmynstur eru einmitt þau sem í daglegu tali eru kölluð A- og B-manneskjur.

 

A-manneskjur eru með hressasta móti snemma á morgnana, en þreytast líka snemma á meðan B-manneskjur vakna seint en geta aftur á móti haldið sér vakandi langt fram eftir kvöldi.

 

Tilvist A- og B-fólks kom fyrst fram hjá  þýska geðlækninum Emil Kraepelin í upphafi 20. aldar.

 

Hann fékk hugmyndina um þessar tvær gerðir með samtölum við sjúklinga sína, sem hann uppgötvaði að flokkuðust venjulega í einn af tveimur flokkum og því fann hann upp hugtökin A- og B-manneskja.

 

Svefnvenjur geta ráðist af genum

Í dag telja vísindamenn að svefnvenjur stjórnist af erfðum..

 

Þetta kemur fram í  rannsókn frá árinu 2017 sem sjö bandarískir vísindamenn gerðu.

Það eru sex hópar fólks

Rússneski svefnrannsakandinn Arcady A. Putilov hefur fundið A- og B-manneskjur- og eins fjóra aðra svefnvenjuhópa.

Morguntýpan (A-manneskja)

A-fólk er hresst á morgnana og í meðallagi hresst um miðjan dag en þreytist snemma kvölds.

Kvöldtýpan (B-manneskja)

B-fólk er þreytt á morgnana, í meðallagi hresst um miðjan dag og hresst á kvöldin.

Virka týpan

Þessi hópur er venjulega frekar ferskur allan daginn.

Hádegislúratýpan

Byrjar daginn hress, þreytist um miðjan dag og endar sæmilega hress að kvöldi til.

Dagtýpan

Þessi hópur byrjar daginn rólega, er sérlega hress um miðjan dag og endar daginn sæmilega hress.

Meðallagstýpan

Þessi hópur hefur jafna en frekar lága orku allan daginn.

Vísindamennirnir rannsökuðu m.a. tvíbura sem ólust upp hvor í sínu lagi og komust að því að þeir voru í sama svefnvenjuhópi óháð umhverfi.

 

Ef svefnvenjur eru í raun bundið genunum, gæti það hafa skipt máli fyrir þróun mannsins.

 

Veiðimanna – og safnarasamfélög fortíðarinnar á svæðum þar sem voru rándýr eða aðrir hópar manna, var nánast alltaf einhver sem var vakandi og gat staðið vaktina.

 

En þrátt fyrir að það séu að minnsta kosti tveir – og jafnvel sex mismunandi svefnvenjuhópar manna, sem hinn rússneskur vísindamaður hélt fram að hann hefði uppgötvað árið 2017, virðist vera að heildarþörfin fyrir svefn sé nokkurn vegin sú sama hjá öllum.

 

Þörfin er á milli átta og 11 tíma fyrir börn og unglinga og milli sjö og níu tíma fyrir fullorðna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NIELS HALFDAN HANSEN

Shutterstock,

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.