Mestu þurrkar á Spáni og Portúgal síðustu 1200 ár.

Loftlagsbreytingar ógna nú vín- og ólífuræktun á Spáni og í Portúgal en mestu þurrkar frá árinu 850 herja nú á löndin. Og ekki mun það skána.

BIRT: 25/07/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Hlutar Spánar og Portúgals hafa orðið fyrir barðinu á mestu þurrkum sem mælst hafa síðastliðin 1200 ár. Þetta kemur fram í nýrri rannsókn.

 

Hitabylgjan er vegna breytinga á háþrýstingi yfir portúgölsku Azoreyjum af völdum loftslagsbreytinga. Háþrýstingur þar hefur mikil áhrif á veðurfar og loftslagsþróun í Vestur-Evrópu.

 

Vísindamennirnir sem unnu skýrsluna benda á að háþrýstisvæðið yfir Azoreyjum hafi tekið miklum breytingum síðastliðna öld. Raunar eru breytingarnar á loftslaginu þær óvæntustu undanfarin árþúsund.

 

Loftslagslíkön fortíðar sýna framtíðina

Vísindamennirnir hafa nýtt sér loftslagslíkön til að rannsaka loftslagsbreytingar í Norður-Atlantshafi undanfarin 1200 ár.

 

Líkönin sýna að háþrýstisvæðið fór að þekja stærra svæði fyrir rúmum 200 árum. Þetta hefur gerst í takti við iðnvæðingu og fjöldaframleiðslu á Vesturlöndum sem hefur aukið gróðurhúsaáhrifin með aukinni losun CO2.

 

Háþrýstisvæðið stækkaði enn hraðar á 20. öldinni í takt við hlýnun jarðar. Til að prófa líkönin leituðu vísindamennirnir að vísbendingum um úrkomumagn sem hefur varðveist í nokkrar aldir í portúgölskum dropasteinum á Azoreyjum.

 

Prófanir sýndu að eftir því sem háþrýstingurinn hefur stækkað hafa veturnir á vestanverðu Miðjarðarhafssvæðinu orðið þurrari. Úrkoma gæti minnkað um 10 til 20 prósent til viðbótar strax í lok þessarar aldar sem hefði gríðarlega áhrif á landbúnað á Spáni og í Portúgal

 

Háþrýstingurinn yfir Azoreyjum virkar sem nokkurs konar hliðvörður fyrir úrkomuna í Evrópu og skapar hita og þurrk í stórum hlutum Portúgals og Spánar.

 

Á svölum og blautum vetrarmánuðum eykst háþrýstingur þannig að vestanvindurinn blæs miklu magni rigningar inn í landið.

 

Þurr vetur gengur í garð

Vetrarrigningin er mikilvæg fyrir landbúnað á þessum slóðum, en hefur minnkað verulega á seinni hluta 20. aldar, segir í skýrslunni. Háþrýstikerfið við Azoreyjar heldur frá hinu blauta veðri.

 

Á sama tíma og þessar breytingar á háþrýstingi skapa þurrara vetur í suðri, færist blauta veðrið sig norður og skapar mikla úrkomu í Bretlandi og á Norðurlöndunum.

 

Í skýrslunni er einnig spáð að þrúgurækt á Íberíuskaga muni hafa minnkað um fjórðung árið 2050 vegna mikils vatnsskorts.

 

Jafnframt spá vísindamennirnir því að framleiðsla á ólífum á Suður-Spáni minnki um allt að 30 prósentum fyrir árið 2100. Tómata- og appelsínuræktun verður einnig fyrir áhrifum.

 

Sumir vínbændur hafa þegar brugðist við afleiðingum hinna miklu þurrka og flutt vínekrur sínar hærra upp í fjöll, á sama tíma hafa þeir gert tilraunir með hitaþolnari þrúgutegundir.

 

Í skýrslunni er bent á að loftslagsbreytingar af mannavöldum eigi sök á þurrkunum. Og það er ekki bara landbúnaðurinn sem verður fyrir áhrifum. Miklir þurrkar fæla einnig frá ferðamenn sem sækjast eftir mildara loftslagi.

BIRT: 25/07/2022

HÖFUNDUR: SØREN ROSENBERG PEDERSEN

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is