Einhvern tíma upp úr 980 fluttist nokkuð stór hópur bænda víkingaaldar frá Íslandi til suðurhluta Grænlands.
Loftslag var fremur hlýtt á þessum tíma, höfin að mestu laus við ís og gerlegt að byggja hús og stunda landbúnað á stærstu eyju heims.
Norðar í landinu gátu innflytjendurnir jafnvel veitt rostunga og selt tennurnar til meginlands Evrópu þar sem þær voru í háu verði.
En á 15. öld virðast sæfararnir skyndilega hafa horfið af þessum búsvæðum og hvorki munnlegar né skriflegar heimildir greina frá ástæðunni.
Rannsókn vísindamanna hjá Harvardháskóla kynni nú að varpa einhverju ljósi á hluta ástæðnanna.
Niðurstöðurnar eru birtar í Proceedings of the National Academy of Science og vísindamenn einbeittu sér að búsetu á um 500 býlum syðst á Grænlandi. Þessir bæir voru byggðir með um 4 km millibili og ekki langt frá jökulbrúninni.
Miklar hörmungar
Hvarf Grænlendinganna fellur saman við upphaf hinnar svonefndu Litlu ísaldar sem hafði miklar afleiðingar á Norður-Atlantshafi.
Tölvulíkön hafa sýnt hvernig stækkandi og þyngri Grændlandsjökull hafi að líkindum þrýst gróðursælu landi við ströndina niður fyrir sjávarmál og þar með skilið Grænlendinga eftir án möguleika til landbúnaðar.
Þetta var þó ekki allt og sumt.
Ferðir fylgdu meginlínum
DNA úr beinum víða í Evrópu sýna ferðir víkinga og með erfðarannsóknum má skoða ferðaleiðir víkingaaldar í megindráttum. Niðurstöður staðfesta eldri hugmyndir um helstu ferðaleiðir norskra, sænskra og danskra víkinga.
Danskir víkingar skildu eftir ummerki í Englandi en líka sunnar í Evrópu.
Norskir víkingar fóru mest til Írlands, Íslands og síðar Grænlands.
Og sænskir víkingar fóru einkum til austurs.
Ferðir fylgdu meginlínum
DNA úr beinum víða í Evrópu sýna ferðir víkinga og með erfðarannsóknum má skoða ferðaleiðir víkingaaldar í megindráttum. Niðurstöður staðfesta eldri hugmyndir um helstu ferðaleiðir norskra, sænskra og danskra víkinga.
Danskir víkingar skildu eftir ummerki í Englandi en líka sunnar í Evrópu.
Norskir víkingar fóru mest til Írlands, Íslands og síðar Grænlands.
Og sænskir víkingar fóru einkum til austurs.
Í þessari nýju rannsókn skoðuðu vísindamennirnir aftur hvaða áhrif vaxandi ísmassi hafi haft á ströndina og íbúana þar.
Útreikningar þeirra og tölvulíkön sýndu að aukinn ísmassi hafi að líkindum einnig haft áhrif í hafinu og valdið því að sjávarborð hækkaði um 3,3 metra.
Síðasta hálmstráið
Aukin þyngd íssins hefur sem sagt bæði valdið landsigi og hækkað sjávarborð. Í sameiningu hefur þetta tvennt mögulega flutt ströndina hundruð metra inn á landið og sökkt 200 ferkílómetrum af landi og mörgum býlum.
Fyrri rannsóknir hafa bent til þess að sjávarborð hafi hækkað á þeim tíma sem byggð norrænna manna stóð á Grænlandi. En vísindamennirnir að baki þessari rannsókn eru engu að síður fyrstir til að sýna fram á svo umfangsmiklar afleiðingar.
Afkomendur Eiríks rauða og sonar hans, Leifs heppna, þurftu að kljást við fleiri ógnir, lækkandi hitastig jók erfiðleika í landbúnaði.
Árekstrar við Inúíta norðar í landinu gerðu sitt og verð á rostungstönnum lækkaði þegar fílabein tók að berast frá Afríku.
Víkingur ferðaðist um allan heim
Hún settist að á Grænlandi, fæddi fyrst evrópskra kvenna barn á amerískri grundu og fór í pílagrímsferð til Rómar. Víðförulasta víkingakona sögunnar, Guðríður Þorbjarnardóttir, leitaði uppi ævintýri og ferðaðist víðar en flestir á hennar tíma.
Vísindamennirnir telja þó að hvarf þurrlendis undir sjó hafi valdið miklu um að norrænir íbúar skuli hafa horfið alveg á Grænlandi á 15. öld.
„Við höfum komist að því að hækkun sjávarborðs skipti máli,“ segir Marisa Borreggine, einn vísindamannanna að baki rannsóknarinnar, við New Scientist.
„En það var ekki endilega helsta ástæðan,“ heldur hún áfram.
