Flest viljum við helst fá að lifa lengi og halda góðri heilsu í eins mörg ár og frekast er unnt.
Fyrir vikið keppast vísindamenn við að rannsaka hvernig við sjálf getum átt þátt í að auka lífslíkurnar á einn eða annan hátt.
Nú hafa vísindamenn frá Bandaríkjunum, Ástralíu og Brasilíu rannsakað samhengið milli líffræðilegs aldurs og neyslu tiltekins flokks matvæla.
Þannig komust þeir að raun um að líffræðilegur aldur hækkaði í samræmi við aukna neyslu tiltekinna matvæla og að við að sama skapi getum hægt á öldruninni með því að takmarka neyslu þessara fæðutegunda.
Rannsóknin leiddi nefnilega í ljós að fullorðnir sem neyta mikils af forunnum kjötvörum eru oft líffræðilega eldri.
Þetta hlýtur að tákna að forunnin matvæli hafi áhrif á það hversu hratt við eldumst, segja vísindamenn við Monash-háskólann í fréttatilkynningu.
Mikil aukning
Á undanförnum árum hefur athyglin beinst að verulegri fjölgun gjörunninna matvæla í hillum kjörbúðanna.
Um 40% af orkuneyslu Ástrala felst t.d. í neyslu gjörunninna matvæla, segja vísindamennirnir í fréttatilkynningunni.
Ýmsar rannsóknir hafa reyndar leitt í ljós að fæðan geti haft neikvæð áhrif á heilsu okkar með því að auka líkurnar á m.a. elliglöpum og krabbameini.
Nokkur af algengustu gjörunnu matvælunum eru hrökkbrauð, ávaxtajógúrt, tilbúnir réttir, kjötálegg og jurtamjólk.
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt fram á að líffræðilegur aldur okkar kann að vera allt að 2,5 mánuðum hærri en raunaldurinn ef fæðan samanstendur af aðeins tíu hundraðshlutum gjörunninna matvæla.
Hvað eru gjörunnin matvæli?
Unnar matvörur flokkast í fjóra flokka, allt eftir því hversu mikið unnar þær eru.
- Í fyrsta flokknum er að finna matvæli sem annað hvort hafa alls ekki verið forunnin eða eru það aðeins að litlu leyti. Dæmi um þetta eru ferskir ávextir og nýtt grænmeti, baunir, hnetur, grjón, egg, mjólk, fiskur, ferskt kjöt, frystir ávextir og frosið grænmeti, gerilsneydd mjólk, ávaxtasafi án aukaefna, ósykruð jógúrt, svo og krydd.
- Í öðrum flokki eru unnin innihaldsefni á borð við olíu, smjör, edik, sykur og salt.
- Þriðji flokkurinn hefur að geyma unnin matvæli sem mynda blöndu af fyrsta og öðrum flokki. Dæmi um þetta er reykt og kryddað kjöt, ostur, brauð, saltar eða sykraðar hnetur, bjór og vín. Forvinnslan er yfirleitt gerð með það fyrir augum að lengja endingartíma matvælanna.
- Í síðasta flokknum eru gjörunnin matvæli í líkingu við brauð með aukaefnum, tilbúnir réttir, sykurbættar morgunmatarafurðir, gosdrykkir og álegg (sem innihalda kjöt, sem og kjötlausir valkostir).
Því meira forunnin sem matvælin eru, þeim mun hærri verður líffræðilegi aldurinn.
Vísindamenn við m.a. Monash-háskóla í Ástralíu hafa grandskoðað gögn alls 16.055 fullorðinna einstaklinga.
Rannsóknin leiddi í ljós að sá hópur sem neytti mestrar gjörunninnar fæðu var 0,86 árum, þ.e. 10,5 mánuðum, eldri líffræðilega séð en sá hópur sem neytti minnstrar forunninnar fæðu.
Fyrir hverja tíu prósent aukningu af gjörunnum mat var líffræðilegur aldur 2,5 mánuðum hærri en fæðingardagur þátttakendanna sagði fyrir um.
Bandaríkjamaðurinn Bryan Johnson fylgir strangri rútínu með skýrt markmið: Hann vill verða 18 ára gamall – aftur. Lestu um daglegt líf hans í greininni hér:
Auðkýfingurinn Bryan Johnson, 46 ára að aldri hefur tekið þá ákvörðun að lækka líffræðilegan aldur sinn með því að „hakka“ sig inn í líkamann.
Færri forunnin matvæli leiða af sér bætta heilsu
Niðurstöðurnar gáfu annars vegar til kynna að líffræðilegur aldur hækki í takt við neyslu gjörunninna matvæla og að við getum hægt á öldruninni með því að minnka neyslu unninna matvæla.
Vísindamenn telja jafnframt að við þurfum markvisst að forðast gjörunnin matvæli til að stuðla að heilnæmri öldrun.
Rannsóknin birtist í vísindatímaritinu Age and Ageing.
