Á einu af 146 tunglum Satúrnusar vonast vísindamenn hjá NASA til að finna vatn og mögulega ummerki lífs.
Tunglið Enceladus er nefnilega umlukið þykkri íshellu og stjörnufræðingar hafa lengi talið að undir henni gætu leynst lífverur í miklu hafi.
Nú vinna vísindamenn hjá NASA og Tæknistofnun Kaliforníuríkis hörðum höndum að gerð sérstæðrar vitvélar sem geti brotið sér leið niður í gegnum ísinn til að sannreyna hvað hæft sé í tilgátunni.
Þessi róbóti er nærri 5 m langur, tæp 100 kg að þyngd og minnir helst á vélslönguarm úr hryllingsmynd frá níunda áratugnum.
Róbótinn kallast áll eða „EELS“ (Exobiology Extant Life Surveyor) sem kalla má við hæfi, þar eð tækið notar svipaða hreyfitækni og álar og slöngur.
EELS-ormurinn er samsettur úr tíu einingum sem geta snúist og skekkst á alla kanta á liðamótum sem að utan eru varin liðahlífum með skrúfgangi.
Vísindamennirnir láta frumgerð af höfði EELS vélmennisins síga niður í sprungu Athabasca-jökulsins í Bresku Kólumbíu í Kanada. Þetta er einn þeirra staða á jörðinni sem minnir helst á umhverfið á tungli Satúrnusar, Enceladus þar sem stjörnufræðingar vonast til að finna ummerki um vatn og líf.
Skrúfgangurinn gerir EELS kleift að hreyfa sig á mjög hálu og bröttu yfirborði eins og í íssprungum á yfirborði Enceladusar.
Rannsóknir sýna að íshellan er að meðaltali um 12 km þykk. Við suðurpólinn er þykktin þó innan við 3 km.
Verkfræðingar NASA ætla EELS það hlutverk að skrúfa sig niður í sprungu og áfram í gegnum íshelluna til að ganga úr skugga um hvort þar sé í rauninni fljótandi haf undir niðri.
Nú eru tungl Satúrnusar 146
Með þúsundum mynda, innblæstri frá klassískri dægradvöl og svo auðvitað þolinmæði, hafa stjörnufræðingar fundið tugi áður óþekktra tungla við Satúrnus.
Þegar vélormurinn hefur náð niður úr ísnum á hann að beita ýmsum mælitækjum til að kanna aðstæður í mögulegu hafi.
Í fremstu einingunni er tækjabúnaður til að mæla rakastig, þrýsting, hitastig og rafleiðni. Tækið getur líka sent myndskeið til jarðar. Í augunum eru sem sé þrívíddarmyndavélar sem senda upptökur í rauntíma.
Vonast er til að mælingarnar geti aukið skilning manna á því hvort einhverju sinni hafi verið líf á Enceladusi.
Enn á tilraunastigi
Enn á þó eftir að líða talsverður tími þar til unnt verður að senda EELS af stað út í geiminn. Tækið er enn á tilraunastigi en menn vonast til að það verði tilbúið á árinu 2024.
Að því loknu tekur svo við um 12 ára bið áður en ormurinn nær á sinn ískalda áfangastað við Satúrnus.
