Tækni

Af hverju er ekki GPS-tæki í „svarta kassa“ flugvéla?

Árið 2014 hvarf flugvél frá Malasíu sporlaust og hefur aldrei fundist. Af hverju er ekki GPS-sendir í hinum svonefnda „svarta kassa“ í farþegaþotum svo auðvelt sé að finna þær?

BIRT: 18/05/2023

Þegar útvarpsbylgjusamband við flugvél Malaysia Airlines rofnaði í mars árið 2014, var hún á leið frá Kuala Lumpur til Beijing í Kína. Allra síðast sást hún á hernaðarradar yfir Andamanhafi og stefndi út á Indlandshaf.

 

Einmitt vegna þess að þotan hvarf yfir sjó hefði GPS-tæki í svarta kassanum komið að takmörkuðum notum.

 

GPS-tæki senda á tveimur rásum og nota rafsegulgeislun á tíðnisviðunum 1.575,42 MHz og 1.227,60 MHz. Þetta samsvarar þeirri útvarpsbylgjutíðni sem kallast UHF (Ultra High Frequency) en útvarpsbylgjur á þessum bylgjulengdum berast afar illa í vatni.

Svarti kassin sendir frá sar hátíðnihljóð í 30 daga eftir flugslys.

Í stað GPS-tækja eru því yfirleitt hljóðsendar í svörtu kössunum. Þeir fara í gang ef þeir komast í snertingu við vatn og senda boð einu sinni á sekúndu í að a.m.k. 30 daga.

 

Þetta eru hátíðnihljóð á tíðninni 37,5 kHz. Til samanburðar greinir mannseyrað allt upp í 20 kílórið (kHz) en hundar heyra upp að 45 kílóriðum.

 

Hátíðnihljóðið berst mun betur gegnum vatn en útvarpsbylgjur og það má greina í allt að þriggja kílómetra fjarlægð – en það dugði þó ekki til að staðsetja flak malasísku þotunnar.

 

Nýr kassi losnar frá flugvélinni

Sá harmleikur hefur þó orðið til þess að ný gerð skráningarkassa vinnur á. Nýja gerðin kallast ADFR (Automatic Deploy Flight Recorder) og losnar frá flugvél sem hrapar í sjó og flýtur síðan á yfirborðinu. Þaðan sendir tækið síðan boð um gervihnetti og það eykur mjög líkurnar á að kassinn finnist.

Nýi kassinn er í björgunarvesti

Ný gerð kassa losnar og flýtur á yfirborði og auðveldar mönnum að finna flak á hafsbotni.

1. Gögnum safnað í nefi flugvélar

CVDR-tæki (Cockpit Voice and Data Recorder) fremst í vélinni fylgist með öllu sem gerist um borð og geymir öll gögn síðustu 25 tíma. Þetta tæki sendir svo gögnin í ADFR-kassann.

2. Svarti kassinn flýtur frá stélinu

ADFR-kassinn er neðst í stélblaðinu. Ef flugvélin skaddast eða kassinn kemst í snertingu við vatn, losnar hann frá og flýtur upp.

3. Kallar á hjálp frá yfirborði

ADFR-kassinn er léttari en vatn og flýtur upp á yfirborðið, þar sem hann kveikir öflugt blikkljós. Jafnframt sendir hann gervihnöttum upplýsingar um staðsetningu og kennimörk flugvélarinnar.

Nýi kassinn er í björgunarvesti

Ný gerð kassa losnar og flýtur á yfirborði og auðveldar mönnum að finna flak á hafsbotni.

1. Gögnum safnað í nefi flugvélar

CVDR-tæki (Cockpit Voice and Data Recorder) fremst í vélinni fylgist með öllu sem gerist um borð og geymir öll gögn síðustu 25 tíma. Þetta tæki sendir svo gögnin í ADFR-kassann.

2. Svarti kassinn flýtur frá stélinu

ADFR-kassinn er neðst í stélblaðinu. Ef flugvélin skaddast eða kassinn kemst í snertingu við vatn, losnar hann frá og flýtur upp.

3. Kallar á hjálp frá yfirborði

ADFR-kassinn er léttari en vatn og flýtur upp á yfirborðið, þar sem hann kveikir öflugt blikkljós. Jafnframt sendir hann gervihnöttum upplýsingar um staðsetningu og kennimörk flugvélarinnar.

Fyrir þá tæknimenn sem rannsaka flugslys skiptir öllu máli að hafa aðgang að hinum svonefnda svarta kassa – sem reyndar eru appelsínugulir að lit.

 

Tækin skrá m.a. flughæð, stefnu, hraða og ástand hreyfla og taka upp samtöl flugmanna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Niels Halfdan Hansen

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.