Tækni

Af hverju er ekki GPS-tæki í „svarta kassa“ flugvéla?

Árið 2014 hvarf flugvél frá Malasíu sporlaust og hefur aldrei fundist. Af hverju er ekki GPS-sendir í hinum svonefnda „svarta kassa“ í farþegaþotum svo auðvelt sé að finna þær?

BIRT: 18/05/2023

Þegar útvarpsbylgjusamband við flugvél Malaysia Airlines rofnaði í mars árið 2014, var hún á leið frá Kuala Lumpur til Beijing í Kína. Allra síðast sást hún á hernaðarradar yfir Andamanhafi og stefndi út á Indlandshaf.

 

Einmitt vegna þess að þotan hvarf yfir sjó hefði GPS-tæki í svarta kassanum komið að takmörkuðum notum.

 

GPS-tæki senda á tveimur rásum og nota rafsegulgeislun á tíðnisviðunum 1.575,42 MHz og 1.227,60 MHz. Þetta samsvarar þeirri útvarpsbylgjutíðni sem kallast UHF (Ultra High Frequency) en útvarpsbylgjur á þessum bylgjulengdum berast afar illa í vatni.

Svarti kassin sendir frá sar hátíðnihljóð í 30 daga eftir flugslys.

Í stað GPS-tækja eru því yfirleitt hljóðsendar í svörtu kössunum. Þeir fara í gang ef þeir komast í snertingu við vatn og senda boð einu sinni á sekúndu í að a.m.k. 30 daga.

 

Þetta eru hátíðnihljóð á tíðninni 37,5 kHz. Til samanburðar greinir mannseyrað allt upp í 20 kílórið (kHz) en hundar heyra upp að 45 kílóriðum.

 

Hátíðnihljóðið berst mun betur gegnum vatn en útvarpsbylgjur og það má greina í allt að þriggja kílómetra fjarlægð – en það dugði þó ekki til að staðsetja flak malasísku þotunnar.

 

Nýr kassi losnar frá flugvélinni

Sá harmleikur hefur þó orðið til þess að ný gerð skráningarkassa vinnur á. Nýja gerðin kallast ADFR (Automatic Deploy Flight Recorder) og losnar frá flugvél sem hrapar í sjó og flýtur síðan á yfirborðinu. Þaðan sendir tækið síðan boð um gervihnetti og það eykur mjög líkurnar á að kassinn finnist.

Nýi kassinn er í björgunarvesti

Ný gerð kassa losnar og flýtur á yfirborði og auðveldar mönnum að finna flak á hafsbotni.

1. Gögnum safnað í nefi flugvélar

CVDR-tæki (Cockpit Voice and Data Recorder) fremst í vélinni fylgist með öllu sem gerist um borð og geymir öll gögn síðustu 25 tíma. Þetta tæki sendir svo gögnin í ADFR-kassann.

2. Svarti kassinn flýtur frá stélinu

ADFR-kassinn er neðst í stélblaðinu. Ef flugvélin skaddast eða kassinn kemst í snertingu við vatn, losnar hann frá og flýtur upp.

3. Kallar á hjálp frá yfirborði

ADFR-kassinn er léttari en vatn og flýtur upp á yfirborðið, þar sem hann kveikir öflugt blikkljós. Jafnframt sendir hann gervihnöttum upplýsingar um staðsetningu og kennimörk flugvélarinnar.

Nýi kassinn er í björgunarvesti

Ný gerð kassa losnar og flýtur á yfirborði og auðveldar mönnum að finna flak á hafsbotni.

1. Gögnum safnað í nefi flugvélar

CVDR-tæki (Cockpit Voice and Data Recorder) fremst í vélinni fylgist með öllu sem gerist um borð og geymir öll gögn síðustu 25 tíma. Þetta tæki sendir svo gögnin í ADFR-kassann.

2. Svarti kassinn flýtur frá stélinu

ADFR-kassinn er neðst í stélblaðinu. Ef flugvélin skaddast eða kassinn kemst í snertingu við vatn, losnar hann frá og flýtur upp.

3. Kallar á hjálp frá yfirborði

ADFR-kassinn er léttari en vatn og flýtur upp á yfirborðið, þar sem hann kveikir öflugt blikkljós. Jafnframt sendir hann gervihnöttum upplýsingar um staðsetningu og kennimörk flugvélarinnar.

Fyrir þá tæknimenn sem rannsaka flugslys skiptir öllu máli að hafa aðgang að hinum svonefnda svarta kassa – sem reyndar eru appelsínugulir að lit.

 

Tækin skrá m.a. flughæð, stefnu, hraða og ástand hreyfla og taka upp samtöl flugmanna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Niels Halfdan Hansen

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Lifandi Saga

Að sjá fangana var áfall: Hermenn grétu

Lifandi Saga

Að sjá fangana var áfall: Hermenn grétu

Náttúran

Ljós ruglar viðbrögð skordýranna

Náttúran

Ljós ruglar viðbrögð skordýranna

Alheimurinn

Stjarna breytir sér í demant

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Lifandi Saga

Þess vegna trúa milljónir á mýtuna: Barnaníðingar djöfulsins 

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Vinsælast

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

3

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

4

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

5

Maðurinn

3 ókostir við greind

6

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

3

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

4

Maðurinn

3 ókostir við greind

5

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

6

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Tækni

100 milljónir hafa kosið: Hér eru hin sjö nýju undur veraldar 

Lifandi Saga

Hvenær voru fóstureyðingar gerðar frjálsar í Bandaríkjunum?

Maðurinn

Hvers vegna þarf eldra fólk minni svefn?

Náttúran

Glæpir borga sig

Náttúran

Af hverju límist lím ekki við innra byrði túbunnar?

Maðurinn

Vísindamenn hafa komist að rót mannvonskunnar: Fræðist um verstu hliðar ykkar

Lifandi Saga

Refsiföngum í síðari heimsstyrjöldinni fórnað 

Maðurinn

Af hverju eiga karlmenn auðveldara með að fá fullnægingu en konur?

Maðurinn

Leiðbeiningar um uppeldi: Reiðilestur veldur niðurbroti í heila

Maðurinn

Hvernig er best að fara á klósettið?

Maðurinn

Auðmaður vill drekka úr æskubrunninum

Hvernig myndast krabbamein?

Allt byrjar þetta með einni frumu sem skiptir sér skyndilega á óeðlilegan hátt og hættir þar með að hlusta á eðlileg vaxtarboð líkamans.

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.