Maðurinn

Af hverju veldur ofnæmi kláða?

Ég er að fríka út því því mig klæjar svo mikið í húð og augum. Af hverju valda ofnæmisviðbrögð kláða?

BIRT: 03/08/2024

Ofnæmissjúklingar þjást af stífluðu nefi, tárvotum augum og endalausum hnerrum. Hins vegar er ekkert af einkennunum eins pirrandi og hinn djöfullegi kláði.

 

Stöðugur kláði í húð og augum verður frekar óþægilegur og pirrandi þegar ónæmiskerfið kallar fram ofnæmisviðbrögð vegna svokallaðra ofnæmisvaka frá td frjókornum, dýrafeldi eða mat.

 

Kláði skapast vegna þess að mastfrumur ónæmiskerfisins gefa frá sér histamín. Efnið örvar skyntaugafrumur í húðinni sem senda merki í gegn um mænuna upp í heila. Þar er unnið úr merkinu og kláðaviðbrögð virkjuð.

 

Auk ofnæmiskláða er histamín einnig ábyrgt fyrir kláða vegna útbrota, þurri húð og skordýrabitum.

Keðjuverkun skapar kláðann.

Ofnæmisviðbrögð losa um histamín. Efnið leysir úr læðingi gríðarmagn taugaboða sem valda óviðráðanlegri löngun til að klóra sér..

1. Histamín losnar

Mótefni á mastfrumum ónæmiskerfisins þekkja ofnæmisvaka frá t.d. frjókornum, kattahárum eða skordýrabitum. Mastfrumurnar gefa síðan frá sér histamín sem virkjar taugafrumur í húðinni.

2. Taugar vara heilann við

Í mænunni berast taugaboðin með taugafrumum upp í heilann. Þar er unnið úr merkinu á ýmsum svæðum eins og í stúkunni sem og í skyn- og hreyfisvæðum í heilaberki.

3. Heilinn virkjar kláða

Hreyfisvæðin örva kláðann á kláðastaðnum. Heilasvæðið PAG sendir síðan merki til mænunnar, sem dregur úr kláðanum og skapar stundarléttir.

Þar sem histamín er lykillinn að kláðanum eru ofnæmissjúklingar oft meðhöndlaðir með andhistamínum til að draga úr óþægindunum.

 

Erfitt að átta sig á ástæðum kláðans. Það er skynsamlegt fyrir ónæmiskerfið að örva hnerra og stífla nef til að koma í veg fyrir innrás örvera og ofnæmisvaka. En ástæðan fyrir kláðanum er óljósari.

 

Kláðaviðbragðið er hins vegar að finna í langflestum dýrum sem nokkurs konar varnarkerfi til að fjarlægja sníkjudýr úr húðinni.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: JONAS MELDAL

Shutterstock, © Claus Lunau

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Heilsa

Vísindamenn finna sjálfsmorðshnapp krabbans

Alheimurinn

Ný gerð geimhylkis snýr lendingu alveg á haus

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is