Maðurinn

Fimm mýtur um hárið: „Sköllóttir karlar framleiða meira testósterón“

Eru ljóskur heimskar og gerir streita fólk gráhært? Vísindamenn hafa skoðað gen, taugafrumur og hormón til að afhjúpa hvað er hæft í fimm útbreiddum mýtum um hár.

BIRT: 13/06/2022

MÝTA 1: ,,STREITA GERIR MANN GRÁHÆRÐAN"

Hárið breytir um lit vegna ofvirkra stofnfruma. 

 

Vísindamenn töldu lengi að skyndileg gránun hársins réðist einvörðungu af erfðaeiginleikum. Nýjar rannsóknir frá Harvardháskóla í BNA sýna hins vegar að streita getur leikið lykilhlutverk.

 

Við streituvaldandi aðstæður losar taugakerfið hormónið noradrenalín sem veldur ofvirkni í stofnfrumum í hársekkjum, kemur þeim til að breyta sér og færa sig annað þannig að hárið fær ekki melanín.

 

Án litarefnis verður hárið grátt. Nýjustu rannsóknir benda til að hárin geti fengið lit á ný ef streitan gengur yfir.

 

MÝTAN ER: SÖNN

 

MÝTA 2: ,,SKÖLLÓTTIR KARLAR FRAMLEIÐA MEIRA TESTÓSTERÓN

Testósterón binst við frumurnar í hársekkjum höfuðsins.

Þegar karlkynshormónin testósterón og dihydrotestósterón binda sig við hársekkina geta þeir rýrnað og misst tengsl við blóðrásina, þannig að hárin hætta að vaxa.

 

Það getur valdið skalla. Samt er ekkert tölfræðilegt samhengi milli skalla og testósterónmagns í karlmönnum.

 

Hármissirinn stafar því ekki af magni testósteróns heldur áhrifum þess á hársekkinn. Aftur á móti benti rannsóknin til að mikið testósterón í blóði gæti valdið skalla hjá konum.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 3: ,,LJÓSKUR ERU HEIMSKAR"

Engin tölfræðitengsl eru milli hárlitar og greindar.

 

Ljóshærðar konur hafa iðulega orðið fórnarlömb misgáfulegra brandara sem byggjast á heimsku þeirra. Vísindin koma þessum svonefndu „ljóskum“ til bjargar.

 

Árið 2014 afhjúpuðu erfðafræðingar þá staðreynd að sú stökkbreyting í erfðamenginu sem veldur ljósu hári, hefur einungis áhrif á hársekkina en hefur alls engin áhrif á heilafrumur og þar með greind.

 

Árið 2016 tók bandarískur vísindamaður sér fyrir hendur víðtæka greiningu á samhenginu milli háralitar og greindarvísitölu hjá meira en 10.000 hvítum, bandarískum konum.

 

Niðurstöðurnar sýndu að meðaltalsgreindin var nánast alveg hin sama, hver sem háraliturinn var.

 

Meðalgreind ljóshærðra mældist 103,2, brúnhærðra 102,7, rauðhærðra 101,2 og svarthærðra 100,5.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 4: ,, KONUR MISSA EKKI HÁRIÐ"

Eftir 45 ára aldur minnkar framleiðsla östrógens og það getur leitt til hártaps.

 

Hársekkir kvenna fara nákvæmlega sömu hringferð og hársekkir karla. Eftir langt vaxtarskeið, losnar hárið og fellur af áður en nýtt hár tekur að vaxa.

 

Rétt eins og hjá körlum losna kringum 50-150 höfuðhár á dag og í sumum tilvikum enn fleiri.

 

Til viðbótar fá sumar konur blettaskalla á svipaðan hátt og karlar. Það er líka algengt að hár kvenna þynnist á breytingaskeiðinu vegna minnkandi östrógens í blóði.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 5: ,,HÁRIN VAXA HRAÐAR Á SUMRIN"

 

Árið 2014 leiddi kínversk rannsókn í ljós að höfuðhárin lengjast að meðaltali um 0,4 mm á dag yfir sumarið en aðeins um 0,375 mm á veturna.

 

Í sumarhitunum fækkum við hárum – rétt eins og mörg dýr með feld – og því eru óvenju margir hársekkir í hvíld á sumrin.

 

Þegar færri hársekkir eru virkir berst þeim meiri næring og þeir geta því aukið aðeins við vaxtarhraðann.

 

MÝTAN ER: SÖNN

 

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jonas Meldal

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.