Maðurinn

Fimm mýtur um hárið: „Sköllóttir karlar framleiða meira testósterón“

Eru ljóskur heimskar og gerir streita fólk gráhært? Vísindamenn hafa skoðað gen, taugafrumur og hormón til að afhjúpa hvað er hæft í fimm útbreiddum mýtum um hár.

BIRT: 13/06/2022

MÝTA 1: ,,STREITA GERIR MANN GRÁHÆRÐAN"

Hárið breytir um lit vegna ofvirkra stofnfruma. 

 

Vísindamenn töldu lengi að skyndileg gránun hársins réðist einvörðungu af erfðaeiginleikum. Nýjar rannsóknir frá Harvardháskóla í BNA sýna hins vegar að streita getur leikið lykilhlutverk.

 

Við streituvaldandi aðstæður losar taugakerfið hormónið noradrenalín sem veldur ofvirkni í stofnfrumum í hársekkjum, kemur þeim til að breyta sér og færa sig annað þannig að hárið fær ekki melanín.

 

Án litarefnis verður hárið grátt. Nýjustu rannsóknir benda til að hárin geti fengið lit á ný ef streitan gengur yfir.

 

MÝTAN ER: SÖNN

 

MÝTA 2: ,,SKÖLLÓTTIR KARLAR FRAMLEIÐA MEIRA TESTÓSTERÓN

Testósterón binst við frumurnar í hársekkjum höfuðsins.

Þegar karlkynshormónin testósterón og dihydrotestósterón binda sig við hársekkina geta þeir rýrnað og misst tengsl við blóðrásina, þannig að hárin hætta að vaxa.

 

Það getur valdið skalla. Samt er ekkert tölfræðilegt samhengi milli skalla og testósterónmagns í karlmönnum.

 

Hármissirinn stafar því ekki af magni testósteróns heldur áhrifum þess á hársekkinn. Aftur á móti benti rannsóknin til að mikið testósterón í blóði gæti valdið skalla hjá konum.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 3: ,,LJÓSKUR ERU HEIMSKAR"

Engin tölfræðitengsl eru milli hárlitar og greindar.

 

Ljóshærðar konur hafa iðulega orðið fórnarlömb misgáfulegra brandara sem byggjast á heimsku þeirra. Vísindin koma þessum svonefndu „ljóskum“ til bjargar.

 

Árið 2014 afhjúpuðu erfðafræðingar þá staðreynd að sú stökkbreyting í erfðamenginu sem veldur ljósu hári, hefur einungis áhrif á hársekkina en hefur alls engin áhrif á heilafrumur og þar með greind.

 

Árið 2016 tók bandarískur vísindamaður sér fyrir hendur víðtæka greiningu á samhenginu milli háralitar og greindarvísitölu hjá meira en 10.000 hvítum, bandarískum konum.

 

Niðurstöðurnar sýndu að meðaltalsgreindin var nánast alveg hin sama, hver sem háraliturinn var.

 

Meðalgreind ljóshærðra mældist 103,2, brúnhærðra 102,7, rauðhærðra 101,2 og svarthærðra 100,5.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 4: ,, KONUR MISSA EKKI HÁRIÐ"

Eftir 45 ára aldur minnkar framleiðsla östrógens og það getur leitt til hártaps.

 

Hársekkir kvenna fara nákvæmlega sömu hringferð og hársekkir karla. Eftir langt vaxtarskeið, losnar hárið og fellur af áður en nýtt hár tekur að vaxa.

 

Rétt eins og hjá körlum losna kringum 50-150 höfuðhár á dag og í sumum tilvikum enn fleiri.

 

Til viðbótar fá sumar konur blettaskalla á svipaðan hátt og karlar. Það er líka algengt að hár kvenna þynnist á breytingaskeiðinu vegna minnkandi östrógens í blóði.

 

MÝTAN ER: ÓSÖNN

 

MÝTA 5: ,,HÁRIN VAXA HRAÐAR Á SUMRIN"

 

Árið 2014 leiddi kínversk rannsókn í ljós að höfuðhárin lengjast að meðaltali um 0,4 mm á dag yfir sumarið en aðeins um 0,375 mm á veturna.

 

Í sumarhitunum fækkum við hárum – rétt eins og mörg dýr með feld – og því eru óvenju margir hársekkir í hvíld á sumrin.

 

Þegar færri hársekkir eru virkir berst þeim meiri næring og þeir geta því aukið aðeins við vaxtarhraðann.

 

MÝTAN ER: SÖNN

 

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jonas Meldal

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.