Genatilraunir á músum sýna að hægt sé að meðhöndla offitu með því að breyta fitufrumum líkamans.
Vísindamenn við Massachusetts háskólann í Bandaríkjunum náðu þessum árangri með því að styðjast við svonefnda CRISPR-tækni sem felst í því að klippa tiltekin gen úr erfðaefni frumnanna.
Brún fita brennir orku
Í líkömum okkar fyrirfinnast tvö afbrigði fitu, svokölluð hvít fita, svo og brún fita. Í hvítu fitunni gegna frumurnar hlutverki óvirkrar fituuppsöfnunar á meðan brúnu fitufrumurnar virkja brennsluna og láta líkamann breyta fitu í varma.
Einn erfðavísir breytir fitunni
Með nýrri aðferð verður brátt hægt að breyta óheilsusamlegri hvítri fitu í brúna með því að taka einn erfðavísi úr umferð.
1 – Hvítar fitufrumur teknar úr umferð
Læknar fjarlægja hefðbundnar hvítar fitufrumur úr líkömum offitusjúklingsins. Eitt gramm af frumum er nægjanlegt.
2. Erfðavísir fjarlægður úr kjarnanum
Með því að beita svonefndri CRISPR-tækni er erfðavísirinn NRIP1 fjarlægður úr frumunum og við það breytast þær í brúnar fitufrumur.
3. Brúnum frumum bætt inn
Þegar brúnu fitufrumunum er komið fyrir í líkamanum breyta þær fitu í varma og sá sem haldinn var offitu byrjar að léttast.
Ungabörn hafa yfir að ráða mörgum brúnum fitufrumum og geta fyrir vikið auðveldlega fengið hita í líkamann en brúnu frumunum fer hins vegar fækkandi þegar við eldumst.
Þessu getur nýja tæknin gjörbreytt að vild. Vísindamenn fjarlægðu hvítar fitufrumur úr fólki og klipptu úr þeim erfðavísi sem kallast NRIP1.
Breyttir erfðavísar þola feitan mat
Þegar frumurnar voru lausar við erfðavísinn breyttust þær í brúnar fitufrumur sem vísindamennirnir síðan sprautuðu inn í tilraunamýs. Vísindamennirnir gáfu músunum síðan fituríka fæðu í því skyni að kanna áhrifin. Aðrar mýs fengu sömu meðhöndlun en þær fengu reyndar aðeins hvítar fitufrumur.
Niðurstöðurnar leiddu í ljós að mýsnar með brúnu fituna þyngdust helmingi minna en þær sem höfðu fengið hvíta fitu.
Þegar hvítri fitu er breytt í brúna verður ekki einvörðungu þyngdartap heldur batnar ástand lifrarinnar að sama skapi. Þetta sýndu tilraunir með mýs. Eftir meðferðina þoldu mýsnar feitari fæðu, auk þess sem stærð lifrarinnar hélst óbreytt. Sömu sögu var að segja af lit hennar (neðri mynd). Mýs sem fengu fituríka fæðu, án þess að meðferðinni hefði verið beitt, sátu uppi með stærri og ljósari lifur (efri mynd).
Blóðsykurmagn músanna með brúnu fituna hélst eðlilegt og sama máli gegndi um insúlínnæmi. Mýsnar með hvítu fituna þróuðu á hinn bóginn með sér einkenni sykursýki og blóðsykurmagnið var óeðlilegt.
Tæknin verður prófuð á öpum
Rannsóknir á lifrum músanna leiddu enn fremur í ljós mun. Mýsnar með brúnu fituna voru að öllu jöfnu með dekkri lifur á meðan mýsnar með hvítu fituna voru með stærri og ljósari lifur.
Vísindamennirnir hyggjast gera tilraunir með aðferðina á öpum áður en endanlega verður hægt að hefja tilraunir á mönnum.
