Náttúran

Geta hvalir gleypt fólk?

Bandarískur kafari hélt því fram fyrir skemmstu að hvalur hefði gleypt sig – en geta hvalir raunverulega gleypt fólk? Og getur fólk lifað það af að lenda í maga hvals?

BIRT: 24/11/2022

 

Árið 2021 staðhæfði bandarískir humarkafari að hnúfubakur hefði gleypt sig og síðan spýtt sér út aftur.

 

Þessi furðulega frétt vakti mikla athygli í fjölmiðlum en geta hvalir í raun réttri gleypt fólk?

 

Hvalir geta veitt fólk í skoltinn á sér

Hvalir í heimshöfunum skiptast í tvo undirættbálka, en þeir eru:

 

  • Skíðishvalir
  • Tannhvalir

Enski sjómaðurinn James Bartley er sagður hafa fundist lifandi í kviðarholinu á búrhveli árið 1891, en búrhveli eru tannhvalir. Hins vegar flokkast hnúfubakurinn, sem spýtti bandaríska kafaranum út úr sér, sem skíðishvalur.

 

Búrhvelið er eina hvalategundin sem er með nægilega stórt vélinda til að gleypa mennska veru. Hins vegar myndi manvera sú fljótt vera mulin í spað, kæfð og tærð með sýru.

 

Skíðishvalir leggja aðallega sér til munns svif eða ljósátu – örsmá krabbadýr sem minna á rækjur – með því að fylla ginið af óheyrilegu magni sjávar og sía það svo út í gegnum langar, hreyfanlegar plötur, sem kallast skíði.

 

Vélinda hvalsins getur einungis þanist út þannig að þvermálið nemi 30 til 38 cm, sem er engan veginn nógu stórt op fyrir fullvaxinn einstakling.

 

Ef sagan reynist vera sönn hlýtur hnúfubakurinn úti fyrir ströndu Bandaríkjanna að hafa spýtt kafaranum út úr sér þegar sjórinn var að síast í gegnum skíði hans.

 

Þannig étur hnúfubakurinn

Hnúfubakurinn fær fæðuna með því að sía út úr skoltinum óheyrilegt magn sjávar.

 

Hvalurinn gleypir sjó

Neðri kjálki hvalsins opnast upp í 90 gráður og gleypir í sig sjó sem er sneisafullur af svifi og ljósátu. Hnúfubakurinn gleypir iðulega 20.000 lítra sjávar í einni munnfylli.

Kjafturinn lokast

Hvalurinn lokar efri kjálkanum niður þannig að skíðin mynda lokað rými sem svif og ljósáta synda um í.

Hvalurinn síar út sjóinn

Vöðvar í maga hvalsins virkjast, ásamt tungunni, og þannig myndast gríðarlegur kraftur sem þvingar sjóinn út milli skíðanna, en fæðan verður eftir í skoltinum.

 

Tannhvalir eru á hinn bóginn með stærra vélinda en skíðishvalir, því þeir geta lagt sér til munns stærri bráð. Stærsti tannhvalurinn, búrhvelið, gleypir iðulega margra metra risakolkrabba og gæti fyrir vikið hæglega gleypt fólk.

 

Að öðru leyti stenst lygasagan um Englendinginn James Bartley ekki skoðun. Líkt og við á um kýr hafa búrhveli yfir að ráða mörgum mögum, sem hver gegnir sínu einstaka hlutverki.

 

Fyrsti maginn samanstendur t.d. af níðsterkum vöðvaveggjum sem mylja fæðuna, sökum þess að hvalir eru ekki færir um að tyggja. Næsti magi brýtur síðan fæðuna niður og meltir hana með sýrum og ensímum.

 

Slíka meðhöndlun gæti engin mennsk vera lifað af.

 

LESTU EINNIG

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

Alheimurinn

Stjarna breytir sér í demant

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Lifandi Saga

Samkynhneigður sjónvarpsleikari skáldaði upp sögur um eiginkonur

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Lifandi Saga

Samkynhneigður sjónvarpsleikari skáldaði upp sögur um eiginkonur

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

Maðurinn

Hvers vegna þola sumir ekki kóríander?

Maðurinn

Hvers vegna þola sumir ekki kóríander?

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Vinsælast

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

3

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

4

Maðurinn

3 ókostir við greind

5

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

6

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

3

Maðurinn

3 ókostir við greind

4

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

5

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

6

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Heilsa

Þess vegna ættir þú alltaf að setja klósettlokið niður áður en þú sturtar

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Tækni

100 milljónir hafa kosið: Hér eru hin sjö nýju undur veraldar 

Lifandi Saga

Hvert var banamein Elvis Presleys?

Maðurinn

Angistargenið er nú fundið

Náttúran

Glæpir borga sig

Náttúran

Af hverju límist lím ekki við innra byrði túbunnar?

Maðurinn

Vísindamenn hafa komist að rót mannvonskunnar: Fræðist um verstu hliðar ykkar

Lifandi Saga

Refsiföngum í síðari heimsstyrjöldinni fórnað 

Maðurinn

Af hverju eiga karlmenn auðveldara með að fá fullnægingu en konur?

Maðurinn

Leiðbeiningar um uppeldi: Reiðilestur veldur niðurbroti í heila

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Maður hnerrar til að hreinsa ryk, slím og aðskotahluti úr öndunarveginum, en haldi maður aftur af hnerranum situr þetta kyrrt og heldur áfram að valda óþægindum.

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.