Hafa plöntur skilningarvit?

Ég setti vafningsjurt út í glugga og eftir tvo daga hafði hún fundið gluggatjaldasnúruna og vafið stöngul um hana. Ég velti þess vegna fyrir mér hvort plöntur hafi skilningarvit?

BIRT: 09/09/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Plöntur hafa skilningarvit og þurfa ekkert síður á þeim að halda en dýr eða menn. 

 

Plöntur hafa m.a. snertiskyn sem byggist á sérstökum viðtökum í frumuveggjum og minna mikið á skynviðtaka í dýraríkinu.

 

Það eru þessir skynviðtakar sem gera klifurjurtum kleift að finna eitthvað sem hægt er að festa sig við. 

Klifurjurtir hafa þrýstinæma viðtaka sem skynja þegar stönglarnir snerta eitthvað sem hægt er að festa sig við.

Það eru líka skynviðtakar sem gera kjötætuplöntum á borð við Venusargildru, Dionaea muscipula, mögulegt að skynja bráð. Það er ekki nóg með að Venusargildran skynji hreyfingar bráðarinnar, heldur man hún þær líka.

 

Árið 2020 uppgötvuðu japanskir vísindamenn hjá Basic Biology-þjóðarstofnuninni í Japan að boð frá þreifihárum plöntunnar valda kalkstreymi til smelliblaðanna og það er ekki fyrr en kalkmagnið hefur náð ákveðnum styrk sem blöðin lokast um bráðina.

 

Þannig er tryggt að plantan eyði ekki orku í að smella gildrunni t.d. vegna snertingar eins vatnsdropa.

Venusargildran man skynhrifin

Venusargildran finnur fyrir skordýri sem snertir skynhár á innhliðum smelliblaðanna. Og hún getur lagt þessi skynhrif á minnið.

1. Snerting losar kalk

Snerting skynhára kemur kjötætuplöntunni til að veita kalki út í skelliblöðin. Kalkmagnið sést hér frá litlu (rautt) upp í mikið (gult).

 

2. Kalkþröskuldi náð

Fyrsta snerting er ekki nóg til að gildran lokist. Oftast þarf a.m.k. tvær snertingar í viðbót til að kalkmagnið verði svo mikið að gildran lokist.

3. Gildran lokast

Þegar kalkið hefur náð tilteknum þröskuldi smellir plantan blöðunum saman. Eftir það þarf þó þrjár snertingar í viðbót áður en plantan tekur að losa þau ensím sem brjóta fæðuna niður.

Plöntur deila skynjun sinni

Sumar plöntur hafa hæfni til að deila frá sér upplýsingum með lyktarefnum og hjálpa þannig hver annarri.

 

Á 9. áratug síðustu aldar sýndu vísindamenn fram á að tré geta skynjað lífræn efnasambönd sem önnur tré senda frá sér í lofti þegar þau verða fyrir árás skordýra. Slík aðvörun skapar trjám tóm til að mynda efni sem gera þau óæt skordýrum.

 

Árið 2011 var svo sýnt fram á að neðanjarðarboð um þurrk bárust um jarðveg milli róta um fimm raða vegalengd í gróðurhúsi á aðeins einni klukkustund. Aðvörunin kom þeim plöntum sem þurrkurinn hafði enn ekki bitnað á til að loka fyrir alla uppgufun úr laufblöðum.

BIRT: 09/09/2022

HÖFUNDUR: F NIELS HALFDAN HANSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: © Shutterstock. © NIBB.

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.