Maðurinn

Hvað verður um líkamann eftir jarðarförina?

Hversu hratt fer niðurbrot líkamans af stað eftir dauðann? Hvaða líkamshlutar breytast fyrst og hve langt líður þar til ekkert er eftir nema beinin?

BIRT: 04/04/2024

Strax hálftíma eftir andlát birtast fyrstu sjáanlegu einkennin, svokallaðir líkblettir sem eru fjólubláleitir flekkir á húðinni.

 

Blettirnir stafa af því að blóðrásin hefur stöðvast og blóðið sígur til þeirra hluta líksins sem snúa niður og litarefni blóðsins, hemóglóbínið, þrengir sér þar út í vefi.

 

Vöðvar stífna og slakna svo aftur

Þremur til fjórum tímum eftir andlátið taka vöðvarnir að stífna. Þetta kallast stirðnun og stafar af því að vöðvunum berst ekki lengur orka. Stirðnunin hverfur eftir fáeina sólarhringa, þegar rotnun hefst fyrir alvöru.

Aðeins beinin verða eftir

Mjúkir líkamsvefir hverfa fljótt fyrir tilverknað örvera eftir að líkið er komið í gröfina. Beinin geta hins vegar haldið sér í mjög langan tíma.

1. Húðliturinn breytist

Saur baktería litar húðina grænleita. Á örfáum dögum verður húðin líka gljúpari og lausari í sér.

2. Kviðurinn þenst út

Bakteríur brjóta niður mjúka vefi og við það losnar gas á borð við metan og ammoníak. Fyrir bragðið þenst kviðarholið.

3. Lirfur éta af líkinu

Eftir 2-3 vikur vegur líkið aðeins 10-20% af upphaflegri vigt – bæði vegna uppgufunar vatns og af því að lirfur og bakteríur nærast á vefjunum.

4. Beinin verða eftir

Bein er erfitt að brjóta niður og í kalkríkum jarðvegi getur tekið hundruð eða jafnvel mörg þúsund ár að leysa þau upp.

Aðeins beinin verða eftir

Mjúkir líkamsvefir hverfa fljótt fyrir tilverknað örvera eftir að líkið er komið í gröfina. Beinin geta hins vegar haldið sér í mjög langan tíma.

1. Húðliturinn breytist

Saur baktería litar húðina grænleita. Á örfáum dögum verður húðin líka gljúpari og lausari í sér.

2. Kviðurinn þenst út

Bakteríur brjóta niður mjúka vefi og við það losnar gas á borð við metan og ammoníak. Fyrir bragðið þenst kviðarholið.

3. Lirfur éta af líkinu

Eftir 2-3 vikur vegur líkið aðeins 10-20% af upphaflegri vigt – bæði vegna uppgufunar vatns og af því að lirfur og bakteríur nærast á vefjunum.

4. Beinin verða eftir

Bein er erfitt að brjóta niður og í kalkríkum jarðvegi getur tekið hundruð eða jafnvel mörg þúsund ár að leysa þau upp.

Þegar líkið hefur verið jarðsett og er ekki lengur í kæli, rotnar það á mun meiri hraða. Bakteríur taka nú að éta líkið innan frá. Við bætast ormar og lirfur og sem líka nærast á líkinu.

 

Líkaminn léttist

Jafnframt gufar vatn upp úr líkinu og það léttist þess vegna. Eftir tvær til þrjár vikur eru innyfli og vöðvar að mestu horfin og á þessu stigi vegur líkið ekki nema 10-20% af upphaflegri þyngd.

 

Eftir þrjá til fjóra mánuði er rotnuninni lokið og ekkert eftir nema beinin. Það fer svo eftir jarðvegi en oft líða margar aldir þar til beinin eru uppleyst að fullu.

 

Kalk í jarðvegi skiptir hér höfuðmáli: Sé jörðin kalksnauð brotna beinin tiltölulega hratt niður en í kalkríkum jarðvegi geta þau varðveist árþúsundum saman.

Tollundmaðurinn er mýrarlík sem ekki hefur rotnað vegna þess að það hefur legið í mjög súrum jarðvegi.

Niðurbrot líkamans er líka háð öðrum umhverfisþáttum. Sé umhverfið mjög þurrt getur líkið þornað og orðið að náttúrulegri múmíu og í mjög súrum jarðvegi getur það varðveist eins og hin vel þekktu mýralík.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Shutterstock, Claus Lunau

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.