Hvaðan kemur jólasveinninn?

Við þurfum að fara suður á bóginn til að finna hinn upprunalega, nútima jólasvein.

BIRT: 17/12/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Hefðinni samkvæmt á nútíma jólasveinninn að halda til á Grænlandi, Norðurpólnum eða einhvers staðar í norðanverðu Finnlandi. Eða þá jafnvel Íslandi, þar sem við eigum ekki bara einn jólasvein heldur 13.

En ef við viljum í raun og veru komast að því hver var fyrirmyndin að nútíma jólasveininum, þá þurfum við að leita langt sunnar á hnettinum.

Hinn gjafmildi heilagi Nikulás

Sennilega var fyrsta fyrirmyndin að jólasveininum biskupinn heilagur Nikulás sem lifði í bænum Mýra á 4. öld, þar sem nú er Tyrkland.

Nikulás öðlaðist sess í kirkjusögunni fyrir þær sakir að hann var einstaklega gjafmildur og gaf gjafir sínar helst án þess að nokkur yrði þess var.

Sem dæmi má nefna að hann á að hafa sett smápeninga í skó fátæklinga að nóttu til og þaðan stafar sá siður að setja skó út í glugga, í von um að finna í þeim gjafir frá jólasveininum.

Jólasveinninn kemur frá Ameríku

Heilagur Nikulás skipaði afar mikilvægan sess í kaþólsku kirkjunni en þar sem hann var jafnframt verndardýrlingur sæfarenda viðhélst virðingin fyrir nafni hans einnig í Hollandi, þar sem reyndar ríkti mótmælendatrú en þar gengur hann undir heitinu „Sinterklaas“.

Hollendingar sem fluttu vestur um haf tóku hefðina með sér til Bandaríkjanna á 19. öld og þar varð hann að þeim Santa Claus sem við þekkjum svo vel í dag.

Jólasveinninn var fíngerður og grannur

Seinna meir opnuðu fornleifafræðingar gröf heilags Nikulásar í ítalska bænum Bari og í ljós kom að jólasveinninn sögufrægi var fíngerður, örgrannur maður, ekki nema 150 cm á hæð.

Þrátt fyrir að upprunalegi dýrlingurinn hafi ekki líkst kröftuglega byggðum jólasveininum í dag, þá skipar hann enn mjög mikilvægan sess í löndum kaþólikka þar sem dánardags hans er minnst með miklum veisluhöldum hinn 6. desember ár hvert.