Lifandi Saga

Hve langan tíma tók munkana að afrita eina bók?

Áður en prentvélin var fundin upp voru bækur afritaðar með því að skrifa upp textann í munkaklaustrum. Þetta var umfangsmikið verk og því aðeins þeir ríku sem höfðu efni á bókunum.

BIRT: 11/07/2023

Áður en prentvélin var fundin upp voru bækur afritaðar með því að skrifa upp textann.

 

Þetta var umfangsmikið verk og munkar voru sérstaklega þjálfaðir til þess. Þeir voru að störfum meðan dagsljóss naut við í svonefndu scripotorium – skrifstofu klaustranna – þar sem þeir rituðu upp texta bókanna.

 

En munkarnir þurftu að gera margt annað eins og að klippa til bókfellið, blanda blekið, binda bækurnar saman og gera kápur.

 

Að lokum voru bækurnar sendar til munka sem voru sérhæfðir í að skreyta upphafsstafi – og að endingu til myndskreytara.

 

Það réðist af mörgum þáttum hve langan tíma tók munkana að afrita eina bók, m.a. af innihaldi og lengd bókar.

 

Oft bar við að munkarnir þurftu að afrita tungumál sem þeir skildu ekki til hlítar – t.d. forngrísku og hebresku – og skriftin þurfti að vera einsleit.

 

Tvær bækur á ári

Þetta var því afar tímafrek handavinna sem gat tekið marga mánuði.

 

Þumalputtareglan var sú að einn munkur gæti afritað tvær bækur á ári.

 

Sérstakar bækur eins og Biblían voru vandmeðfarnari og þurfti allt að 15 mánaða vinnu í að afrita hana. Fyrir vikið voru slík handrit einungis á færi efnuðustu manna.

 

Eftir að prentvélin kom til sögunnar um 1440 urðu bækur umtalsvert ódýrari. Meðan einn munkur gat afritað um þrjár til fjórar blaðsíður á dag, gat prentvélin prentað út meira en 3.000 blaðsíður.

Allt að 40 munkar lögðu nótt við nýtan dag við afritun bóka í stórum klaustrum.

 

Munkarnir voru undir miklu álagi að rita villulausan texta en rannsóknir hafa sýnt að miðaldabækur eru oft löðrandi í villum. T.d. slepptu munkar oft mörgum línum þegar þeir voru að skrifa upp bækur á tungumáli sem þeir ekki skildu

 

Spássíurnar voru oft nýttar til að kvarta. Munkarnir sem strituðu daglangt, þjáðust oft af bakverkjum og þurrki í augum, skrifuðu t.d.: „Mér er skítkalt“ og „Æ, bakverkirnir“ á spássíuna. Einn munkur var harla glaður við verklok: „Nú er ég búinn að afrita allt – í guðanna bænum skenkið mér drykk“.

 

Pennarnir voru gerðir úr m.a. málmi og fjöðrum fugla. Málmpennar gáfu þunna og nákvæma línu. Það var hægt að ydda pennana eftir þörfum hvers og eins.

 

Bókfellið var gert úr dýrahúðum sem voru sútaðar og strekktar. Stundum þurfti skinn af mörg hundruð dýrum í eina bók. Til að tryggja að gæðin væru sem mest héldu stærri klaustur eigin búfénað.

 

LESTU EINNIG

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Alheimurinn

Hvað verður um gaspláneturnar?

Læknisfræði

Hver var fyrsti kvensjúkdómalæknirinn?

Maðurinn

Af hverju þreytumst við í hita?

Menning og saga

Hvað varð um Nefertítí drottningu?

Alheimurinn

NASA uppgötvar dularfullan hlut sem er 27.000 sinnum stærri en jörðin – hreyfist á 1,6 milljón km/klst.

Maðurinn

Lyktin afhjúpar öll þín leyndarmál: Lyktin er hið nýja fingrafar

Tækni

Líkami þinn er orkuver

Jörðin

Myndast skýstrókar í Norður-Evrópu?

Lifandi Saga

Hver var fyrsti þekkti guðinn?

Lifandi Saga

Hvenær fórum við að kyssast?

Maðurinn

Hvers vegna verður maður þreyttur eftir að hafa borðað?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is