Lifandi Saga

Hvenær varð Kasakstan til?

Árið 1991 sleit Kasakstan sig laust frá Sovétríkjunum og leit björtum augum til framtíðarinnar sem virtist einkennast af efnahagslegum vexti. En þá gerðist Nursultan Nazarbajev forseti landsins.

BIRT: 29/11/2022

Kasakstan okkar tíma reis upp úr öskustó Sovétríkjanna árið 1991 þegar landið öðlaðist sjálfstæði. Þá urðu Kasakar loks eigin herrar eftir margra alda yfirráð Rússa í landinu, fyrst keisarans og síðar meir Sovétríkjanna sem m.a. notuðu Kasakstan til tilrauna með kjarnavopn og fyrir losun á eitruðum efnaúrgangi.

Kasakar hafa verið kúgaðir um aldir

Frá 18. öld reyndi rússneski keisarinn og síðar kommúnistabolsévikar að leggja undir sig hina uppreisnargjörnu Kasaka.

 

16. öld

Kasakskir hirðingjar sameinast í bandalagi ættbálka. Á næstu öldum berjast Kasakar gegn Rússum og Kínverjum sem hafa áform að ná hlutum landsins á sitt vald.

 

18. öld

Nokkrir kazakskir-ættbálkar ganga í lausleg bandalag með rússneska keisaranum, sem hægt og rólega eykur áhrif sín meðal hirðingjaættbálkana.

 

1820

Keisarinn kynnir rússneska stjórnsýslu, löggjöf og skattlagningu á svæðum Kasakstan. Sumir Kasakar flytja til Kína en aðrir sættast á rússnesk áhrif.

 

1868

Kasöskum landsvæðum eru innlimuð í rússneska keisaraveldið og mikill fjöldi rússneskra bænda sest að á svæðinu.

 

1917

Kasakar rjúfa tengsl við hið veikburða keisaradæmi Rússlands og stofna sjálfstætt ríki. En þegar árið 1920 lenda Kasakar hins vegar undir stjórn bolsévika og Sovétríkjanna.

 

1930

Rússar þvinga kasakska hirðingjana til að stunda búskap á samyrkjubúum. Allt að 40 prósent íbúa Kasakstan farast í bardögum gegn Rússum eða deyja af völdum hungursneyðar.

 

1991

Sovétríkin sundrast og nýkjörinn forseti Kasakstan, Nursultan Nazarbayev, lýsir yfir sjálfstæði landsins í desember árið 1991.

Ánægjan yfir því að endurvinna frelsið var þó skammvinn hvað Kasaka áhrærði. Þegar landið fékk sjálfstæði var Nursultan Nazarbajev kjörinn forseti landsins með 95% greiddra atkvæða í kosningum þar sem hann var eini frambjóðandinn og í þennan titil ríghélt hann með járngreipum næstu þrjá áratugina.

 

Forsetinn ræður öllu

Á meðan Nazarbajev var við stjórnvölinn var landinu stjórnað af einræðisstjórn sem lagði hömlur á tjáningar- og prentfrelsi og kæfði niður öll andmæli á sviði stjórnmála. Forsetinn sölsaði sífellt meiri völd undir sig og honum tókst m.a. að leysa upp þingið og að hafna lagafrumvörpum sem lögð voru fram þar. Þar að auki gat forsetinn valið stjórnarmeðlimi ríkisstjórnarinnar eða rekið þá að vild og hann hafði að sama skapi völd til að skipta sér af réttarhöldum. 

 

Þegar Nazarbajev loks lét af völdum árið 2019 lét hann ekki staðar numið fyrr en hann hafði valið eftirmann sinn. Einnig hefur hann sigrað í öllum kosningum sem haldnar hafa verið síðan en kosningarnar hafa allar verið gagnrýndar af alþjóðlegum kosningaeftirlitsaðilum.

Kasakstan á sér náinn bandamann í Rússum sem sent hafa hersveitir inn í landið þegar óeirðir hafa brotist út undanfarið.

Í Kasakstan er að finna óhemjumikið magn af olíu og gasi. Meirihluti íbúanna hefur þó ekkert gagn af auðævum þessum því allur ágóðinn lendir í vösum þeirra sem forsetanum eru hliðhollir.

 

Þegar verðið á eldsneyti tvöfaldaðist í upphafi þessa árs efndu Kasakar til mótmæla á götum úti og mótmæltu félagslegum og efnahagslegum ójöfnuði. Forsetinn kallar mótmælendurna hryðjuverkamenn sem vilji stuðla að óstöðugleika í landinu.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Emrah Sütcü

© Creative Commons. © Kremlin.ru.

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.