Lifandi Saga

Hver var fyrsti stútur undir stýri?

Aðfaranótt hinn 10. september 1897 vöknuðu Lundúnabúar upp við háværan skell. Bíl hafði verið ekið út af veginum og ökumaðurinn átti eftir að komast á spjöld sögunnar.

BIRT: 30/06/2023

Leigubílstjórinn George Smith hlaut þann vafasama heiður að vera fyrstur allra tekinn fyrir akstur undir áhrifum áfengis. Þetta gerðist 10. september árið 1897 þegar George missti stjórn á bifreið sinni og keyrði á hús í London með þeim afleiðingum að vatnsrör sprakk.

 

Þegar hinn 25 ára gamli George Smith steig út úr bílnum sást að hann var greinilega ölvaður. Maðurinn var handtekinn og færður til næstu lögreglustöðvar.

 

Samkvæmt breskum lögum frá árinu 1872 var bannað að stjórna nokkrum „vagni eða gufuvél“ undir áhrifum áfengis. Þegar þarna var komið sögu var enn ekki búið að finna upp áfengismælinn og fyrir vikið gat lögreglan ekki úrskurðað um áfengismagn í blóði Georges.

 

Maðurinn viðurkenndi hins vegar skömmu síðar að hann hefði fengið sér „tvo eða þrjá bjóra“ og lögreglan sleppti honum lausum gegn því að greiða sekt sem nam 25 skildingum sem samsvarar rúmlega sex þúsund krónum á núvirði.

Áreiðanlegur og hentugur áfengismælir leit dagsins ljós á 6. áratug 20. aldar og eftir það gat lögreglan slegið því föstu hvort ökumenn væru undir áhrifum áfengis eður ei.

New York bannaði fyrst ölvunarakstur

Árið 1910 voru samþykkt lög í New York sem bönnuðu ökumönnum að setjast undir stýri væru þeir ölvaðir. Lögregluþjónar borgarinnar áttu hins vegar í mesta basli með að framfylgja lögunum en árið 1936 reyndi vísindamaður nokkur að koma vörðum laganna til aðstoðar. Prófessorinn Rolla Harger fékk einkaleyfi fyrir svokölluðum „Drunkometer“ þetta ár en um var að ræða búnað sem leitt gat í ljós hvort fólk hefði bragðað áfengi.

 

Vélin var hins vegar bæði óhentug og ónákvæm og það var ekki fyrr en 18 árum síðar, þ.e. árið 1954 sem Bandaríkjamaðurinn Robert Borkenstein fann upp fyrsta áfengismælinn sem svipar til þeirra sem notaðir eru í dag.

 

Með mælitæki Borkensteins var unnt að mæla af allnokkurri nákvæmni áfengismagn í loftinu sem við öndum frá okkur. Með þessu litla tæki var lögreglan loks fær um að ákvarða hve mikið áfengi ökumenn hefðu innbyrt.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ

© Library of Congress

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Heilsa

Fjöldi daglegra salernisheimsókna getur haft afleiðingar fyrir heilsuna

Maðurinn

Genagalli gerir albínóa hvíta

Maðurinn

Hið fullkomna morð er dautt

Lifandi Saga

Teþorstinn knésetti stórveldi

Náttúran

Fræðimenn rýna í innsta eðli risaeðlanna 

Menning

Saga kaffisins: Hinir syfjuðu loksins bænheyrðir

Lifandi Saga

Hervegir tengdu keisaradæmið saman 

Lifandi Saga

Barsmíðar og sektir Rómverja sköpuðu ósigrandi hersveitir

Lifandi Saga

Leynivopn Rómverja: Virkið var flutt meðferðis

Alheimurinn

Hvað verður um gaspláneturnar?

Læknisfræði

Hver var fyrsti kvensjúkdómalæknirinn?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is