Hvernig gátu orrustuflugvélar tekið lóðrétt á loft? 

Hve lengi hafa orrustuflugvélar getað lent og tekið á loft lóðrétt?

BIRT: 21/06/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Nasistar gerðu tilraunir með orrustuflugvélar

Þegar árið 1944 gerðu nasistar í Þýskalandi tilraunir með flugvélar sem þurftu ekki langt tilhlaup til að komast á loft. Þörfin fyrir lóðrétt flugtak fór vaxandi eftir því sem Bandamenn sprengdu upp sífellt fleiri flugvelli nasista.

 

Frumgerðin fannst þó einungis á teikniborðinu þegar stríðinu lauk. En eftir stríðið varð áhugi manna meiri á því að smíða orrustuflugvél sem væri t.d. hægt að senda á loft frá minni herskipum og vernda þannig mikilvægar skipalestir.

 

Bretar smíðuðu fyrstu orrustuþotuna

Bretar smíðuðu Hawker Siddeley Harrier árið 1967 og var hún fyrsta VTOL-orrustuflugvélin (Vertical Takeoff and Landing) sem var svo áreiðanleg að það mátti fjöldaframleiða hana.

 

Fjölmargar Harrier-gerðir bættust síðar við og flugvélarnar tóku þátt í Falklandseyjastríðinu árið 1982 með góðum árangri, þar sem þær vernduðu herskip gegn árásum úr lofti og sprengdu upp hervirki Argentínumanna á eyjunum.

 

Framleiðslan á Harrier stoppaði þó árið 2003 og núna hafa flest lönd hætt notkun slíkra flugvéla.

 

Hæfileikinn fyrir lóðrétt flugtak var einfaldlega ekki svo eftirsóttur lengur en gerði hins vegar Harrier-flugvélina bæði flókna í smíðum og eins var bilanatíðnin há.

Harrier þarf engan flugvöll fyrir flugtak og lendingu. Flatur akur dugar ágætlega.

Margar tilraunaflugvélar misheppnuðust

 

1954: Lockheed XFV

XFV gat verið kyrr í lofti þegar hún hafði fengið aðstoð við flugtak. Í upphafi hvíldi hún á fjórum stélvængjum en var þó aldrei fær um að komast frá jörðu fyrir eigin vélarafli. Einungis ein frumgerð var smíðuð.

 

1959: Coléoptére

Frakkar gerðu tilraunir með þotuhreyfil sem var lokaður inni í hringlaga vængi. Coléoptére gat tekið lóðrétt á loft en eina frumgerðin hrapaði og eyðilagðist í 9. tilraun flugvélarinnar við að fljúga lóðrétt.

 

1963: EWR VJ 101 C

Þotuhreyflarnir voru á vængjunum og snúa mátti þeim lóðrétt og þannig lyfta flugvélinni upp í loft. Við tilraunaflug tókst VJ 101 að létta lóðrétt og síðan fljúga lárétt. Flugvélin hrapaði þó síðar niður – einungis tvær flugvélar komust á loft áður en verkefnið var lagt á hilluna.

BIRT: 21/06/2023

HÖFUNDUR: Ritstjórn

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is