Í kolefnisfrumeindum eru yfirleitt sex róteindir og sex nifteindir og venjulegt kolefni kallast því C12. Í þessu þyngra ísótópi, C14, eru hins vegar átta nifteindir.

Nú til dags þarf aðeins þúsundasta hluta úr grammi til að ákvarða aldur leifa af lífveru. Sýnið er sett í hraðal sem á sem einföldustu máli má segja að geti greint hið þunga C14 frá hinu venjulega C12.

Kolefnisaðferðin er ekki alveg nákvæm

Svonefndur helmingunartími kolefnis-14 er 5.730 ár en að þeim tíma liðnum er aðeins helmingur upprunalegs magns eftir.

Og eftir tvöfaldan helmingunartíma eru aðeins 25% eftir af upphaflegu magni C14.

Mælingaraðferðin er þó ekki fyllilega nákvæm vegna þess að C14-innihald andrúmsloftsins er ekki alveg stöðugt, heldur breytist ár frá ári vegna breytinga á segulsviði bæði jarðar og sólar.

Óvissubilið er +/-40 í leifum frá miðöldum og +/-100 ár í leifum frá steinöld.

Fiskur getur líka valdið skekkjum við aldursákvarðanir, t.d. á búsetuleifum frá steinöld. Fiskar hafa nefnilega í sér fremur lítið af C14 og hafi steinaldarmenn matbúið fisk í leirkerjum sínum gætu mögulega fengist niðurstöður þar sem skeikaði mörg þúsund árum.

Þetta kom reyndar ekki í ljós að fullu fyrr en eftir danska rannsókn árið 2013, þegar vísindamenn matreiddu nýveiddan fisk í leirkerjum og aldursgreindu hann síðan með C14-aðferðinni.

Niðurstöðurnar sýndu að nýveiddur fiskur væri 2.000 ára gamall og leirkerin sjálf virtust líka miklu eldri en þau voru í raun og veru.