Náttúran

Illræmt sníkjudýr veldur merkilegri hegðun meðal úlfa

Vísindamenn greindu skyndilega mjög greinilega breytt atferli í tilteknum úlfahópi í Yellowstone-þjóðgarðinum í Bandaríkjunum.

BIRT: 03/07/2023

Örsmátt sníkjudýr, sem talið er að lifi í eins konar dvala í líkama milljóna manna um allan heim, getur breytt hegðun úlfa svo eftir er tekið.

 

Þetta er niðurstaða rannsóknar sem birtist í vísindatímaritinu Nature, en vísindamennirnir hafa fylgst með úlfum í Yellowstone-þjóðgarðinu í heil 26 ár og greint blóðsýni úr dýrunum.

 

Stjórnar hýslinum

Sníkillinn er einfrumungur sem kallast Toxoplasma gondii og er einkum að finna í köttum þar sem hann fjölgar sér í þörmum.

 

Nýir sníklar berast úr kettinum með saur og geta borist í líkama allra dýra með  heitt blóð og lifað þar – þar á meðal í mönnum, svínum, rándýrum og nagdýrum sem verða þá millihýslar sníkilsins.

Sníkillinn Toxoplasma gondii skiptir sér. Hver einfrumungur verður að tveimur nýjum einstaklingum.

Ýmsar eldri rannsóknir hafa sýnt að sníkillinn breytir atferli millihýsils síns og þannig verða t.d. smituð nagdýr áhættusæknari, síður hrædd, árásargjarnari og ekki síst tekur lykt af kattaskít að laða þau að sér.

 

Óttaleysið er talið vera hluti af aðferð sníkilsins við að komast áfram í kattargörn til að fjölga sér. Nú sýnir nýja rannsóknin að sníkillinn hefur sömu áhrif á úlfa, sem þó virðist ekki liggja beint við.

Yfirráðasvæði úlfanna skarast á við púmur, sem er þekktur hýsill T. gondii. Vísindamenn telja að úlfarnir hafi geti smitast af sníklinum - annað hvort með því að éta dauðar púmur eða saur þessa stóra kattar.

Komast efst í goggunaröðina

 

Vísindamennirnir fylgdust með 29 úlfum í þjóðgarðinum og komust að raun um að fjórðungur þeirra var með mótefni gegn T. gondii í blóði og voru því með sníkilinn í sér.

 


Sýktu úlfarnir skáru sig mjög greinilega úr: Þeir voru t.d. áhættusæknari og voru 11 sinnum líklegri en aðrir til að yfirgefa hópinn og finna sér nýtt yfirráðasvæði.

 


Það kom líka á óvart að sýktir úlfar voru 46% líklegri til að verða leiðtogar fyrir úlfahópi.

 


Ástæðan fyrir þessu er óþekkt en vísindamennirnir nefna þann möguleika að sníkillinn kunni að örva testósterónframleiðslu sem eykur árásargirni úlfanna og metorðagirnd, en það hjálpar þeim að ná toppnum í goggunarröðinni.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NANNA VIUM

© Creative Commons/ Ke Hu and John M. Murray, © Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Alheimurinn

Jörðin er að tæmast af málmum: Næst fer leitin fram úti í geimnum 

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

Tækni

Unnt er að breyta koltvísýringi og metangasi í hreinan orkugjafa með nýrri tímamótatækni

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is