Alheimurinn

Kolefni jarðarinnar kom úr geimnum

Kolefni hér á jörð er ættað utan úr tómarúminu utan sólkerfisins. Talið hefur verið að kolefni hafi verið hluti sólkerfisins frá upphafi en ný rannsókn sýnir að svo er ekki.

BIRT: 28/05/2022

Það er ekki ný hugmynd að maðurinn sé gerður úr stjörnuryki. Vísindamenn hafa lengi vitað að nánast öll frumefni myndast í kjörnum stórra sólstjarna.

 

Nú hafa vísindamenn m.a. hjá Michiganháskóla í BNA komist að þeirri niðurstöðu að megnið af því kolefni sem skapar mannslíkamann hafi að líkindum borist utan úr tómarúminu milli sólkerfa.

 

Kolefnið var ekki hluti af þeirri gas- og rykskífu sem myndaði sólkerfið fyrr en milljón árum eftir að sólin sjálf hafði myndast.

 

Kolefnisgas þéttist ekki aftur

Áður töldu vísindamenn að kolefni hefði verið hluti af því gas- og rykskýi sem myndaði sólina. Grunnhugmyndin var sú að kolefnið hefði endað á klapparplánetunum eftir að þær höfðu kólnað nægilega til að kolefni gæti fest sig.

 

Nýjar rannsóknir sýna nú að þetta stenst ekki. Niðurstöðurnar sýna nefnilega að gassameindir sem í eru kolefnisfrumeindir geta ekki hafa átt þátt í uppbyggingu jarðarinnar – því þegar kolefni hefur á annað borð gufað upp, nær það ekki að þéttast aftur í fast form.

Við erum ættuð innan úr stjörnu

Varð ekki til í Miklahvelli

Einu frumefnin sem urðu til við Miklahvell voru vetni, helíum og liþíum. Þrjú léttustu frumefnin mynduðu það heita gas sem úr urðu fyrstu stjörnur alheimsins.

Myndað í þungum stjörnum

Stjörnur bræða saman vetni, helíum og liþíum í þyngri frumefni, m.a. kolefni. Að lokum er stjarnan útbrunnin. Sumar stórar stjörnur springa og dreifa þannig frumefnunum.

Kolefni verður hluti af þér

Kolefni, myndað við samruna í stjörnum endar í lífverum á plánetum á borð við jörðina. Kolefni myndar sterk sambönd við önnur efni, t.d. súrefni, vetni og köfnunarefni – og skapar þig.

Samkvæmt fyrri kenningu áttu öll frumefni að hafa gufað upp við myndun sólarinnar en síðan kólnað, þést og safnast saman í plánetur. En þetta getur sem sagt ekki gilt um kolefni.

 

Af því leiðir að kolefnið hlýtur að hafa borist utan úr geimnum, úr tómarúminu milli stjarna og sólkerfa.

 

Nú reyna vísindamennirnir að komast að því hvernig einmitt svona hæfilega mikið kolefni barst til jarðar, nægilegt til að leyfa myndun lífvera en ekki nóg til að valda jafn ofboðslegum gróðurhúsaáhrifum og á Venusi eða svo lítið að jörðin yrði jafn ísköld og Mars.

 

Dreifing kolefnis skiptir miklu máli fyrir uppruna lífs og getur hjálpað til við að ákvarða hvort plánetur líkar jörðinni séu í alheiminum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: SØREN BJØRN-HANSEN

Shutterstock,© ESO/M. Kornmesser,© NASA

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.