Lifandi Saga

Lenín sigraði með ógnarstjórn

Eftir valdarán bolsévíka í október 1917 braust út borgarastríð, sem lauk fyrst árið 1923, þegar síðasta mótspyrnan var barin niður.

BIRT: 18/05/2022

Skömmu eftir að bolsévíkar Vladimir Leníns höfðu hrifsað til sín völdin í valdaráni í október 1917 hét hann því Rússland myndi hætta þátttöku í fyrri heimsstyrjöldinni.

 

Rússar stóðu við þetta loforð, en einungis eftir að innrás Þjóðverja í Úkraínu neyddi þá til þess.

 

Lenín vildu öðru fremur einbeita sér að því að berja niður andstæðinga byltingarinnar í Rússlandi.

 

Í janúar 1918 hrakti nýstofnaður Rauði herinn fylgismenn keisarans burt frá Don –  héraði í suðri.

 

Andstæðingar Leníns voru nokkur sundurleitur hópur manna, sem var jafnan kallaður hvítliðar einu nafni.

 

Haustið 1919 var Júdenitsj hershöfðingi nærri því búinn að leggja undir sig St. Pétursborg, en bolsévíkum tókst að hrinda árásinni.

 

Þetta sama ár var Denekín hershöfðingi stöðvaður rétt fyrir utan Moskvu.

Í borgarastríðinu nýtti Rauði herinn sér brynvarðar járnbrautalestir.

Fyrir utan fáa sigra var einn helsti vandi hershöfðingja hvítliða að öðlast stuðning alþýðunnar.

 

Vorið 1920 var síðasti her hvítliða hrakinn frá Krím og Lenín einbeitti sér nú að því að bæla niður uppreisn bænda og berjast við aðra hópa á vinstri vængnum.

 

Borgarastríðinu lauk þó ekki fyrr en 1923 þegar síðasta mótspyrnan var brotin á bak aftur.

 

Lenín innleiddi einræði

Síðasta keisaranum var steypt af stóli í fyrstu byltingunni í febrúar 1917, bráðabirgðastjórnin studdi áfram bandalag Rússlands við Stóra-Bretland og Frakkland í fyrri heimsstyrjöldinni.

 

Þegar bráðabrigðastjórninn var steypt hrifsuðu bolsévíkar til sín völdin, þrátt fyrir að vera ekki stærsti rússneski vinstriflokkurinn.

 

Stærsti stjórnmálaflokkurinn voru svokallaðir Þjóðbyltingarmenn, sem vildu lýðræðislega jafnaðarmennsku og lögðu meðal annars mikla áherslu á bætta skiptingu landareigna.

 

Þjóðbyltingarmenn fengu flest atkvæði í kosningunum sem voru haldnar eftir byltingu bolsévíka.

 

Þegar kosninganiðurstöður bárust ákvað Lenín að leysa upp þingið og innleiða einræði.

„Hengið minnst 100 kúlakka, auðmenn og blóðsugur“.

Lenín í bréfi til kommúnistaleiðtoga í Pensa – héraði árið 1918.

Síðan ofsótti ríkisstjórn Leníns Þjóðbyltingarmenn, stjórnleysingja og aðra pólitíska hópa af miklum krafti.

 

Andspyrnan minnkaði fyrst þegar Lenín tók upp öllu frjálslegri efnahagsstjórn árið 1921.

Lenín bjó í Sviss fyrir rússnesku byltinguna.

Hvað gerist svo?

Þjóðnýting bolsévíka og stofnun samyrkjubúa kom verulega illa niður á efnahag landsins.

 

Með NEP (nýju efnahagsstefnunni) var dálítill markaðsbúskapur leyfður, sem dró nokkuð úr verkföllum og mótmælum.

 

Lenín hélt þó áfram að kúga pólitíska andstæðinga í Rússlandi.

 

– 1921

Sjóliðar í flotastöðinni Kronstadt á eyju skammt undan St. Pétursborg gerðu uppreisn og kröfðust tjáningar- og fundarfrelsis. Bolsévíkar héldu því fram að uppreisnin væri skipulögð af útlenskum leyniþjónustum, brutu andstöðuna á bak aftur og tóku meira en 2.000 menn af lífi.

 

– 1922

Þann 30. desember voru Sovétríkin stofnuð sem ríkjasamband Rússlands, Hvíta-Rússlands, Úkraínu og Kákasusríkjasambandsins.

 

– 1924

Vladimir Lenín deyr þann 21. janúar eftir næstum tveggja ára veikindi sem höfðu staðið frá því hann fékk heilablóðfall vorið 1922. Í þessum veikindum Leníns sölsaði Jósef Stalín undir sig völdin í kommúnistaflokknum og Sovétríkjunum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Åke Steinwall

© Interfoto Friedrich/Imageselect,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Alheimurinn

NASA uppgötvar dularfullan hlut sem er 27.000 sinnum stærri en jörðin – hreyfist á 1,6 milljón km/klst.

Maðurinn

Lyktin afhjúpar öll þín leyndarmál: Lyktin er hið nýja fingrafar

Tækni

Líkami þinn er orkuver

Jörðin

Myndast skýstrókar í Norður-Evrópu?

Lifandi Saga

Hver var fyrsti þekkti guðinn?

Lifandi Saga

Hvenær fórum við að kyssast?

Maðurinn

Hvers vegna verður maður þreyttur eftir að hafa borðað?

Lifandi Saga

Hvers vegna eru til herra- og kvenreiðhjól?

Maðurinn

Lítið en mikilvægt atriði í uppeldinu getur haft mikil áhrif seinna á lífsleiðinni

Heilsa

Sérfræðingar í sykursýki: Jafnvel lítið magn af þessari tegund matar getur aukið hættuna um 15 prósent.

Maðurinn

Þú ert tveimur sekúndum frá því að springa úr reiði

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is