Ný þekking: Þú getur vel verið feitur og heilbrigður.

Vísindamenn hafa komist að því að BMI-kvarðinn er alls ekki góður mælikvarði þegar kemur að sjúkdómum tengum ofþyngd.

BIRT: 29/09/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Glæný amerísk rannsókn frá Van Andel stofnuninni í Michigan í Bandaríkjunum gefur  BMI kvarðanum (líkamsþyngdarstuðul) falleinkunn en þar kemur fram að ekki er nóg að horfa bara á þyngd miðað við hæð. Að mati rannsakenda er BMI frekar ónákvæm mælieining því ekki er tekið tillit til undirliggjandi erfðafræðilegs munar á milli einstaklinga og getur því gefið villandi mynd af heilsufari fólks.

 

Í rannsókn sinni komust bandarísku vísindamennirnir að því að fólk sem samkvæmt BMI kvarðanum tilheyrir flokknum „feit eða of þung“ eru ekki endilega í aukinni hættu á sjúkdómum eins og hjarta- og æðasjúkdómum eða sykursýki. Hins vegar getur fólk í “eðlilegri þyngd” alveg eins verið í áhættu vegna erfðafræðilegra einkenna jafnvel þótt BMI segi annað.

 

Rannsökuðu þyngd tvíbura

„Við höfum lengi vitað að það eru að minnsta kosti þrjár týpur fólks innan offituflokksins: Of þungir – en heilbrigðir. Of þungir með fylgisjúkdóma eins og sykursýki eða hjarta- og æðasjúkdóma. Og of þungir sem eru við það að þróa þessa sjúkdóma. Við vildum kanna hvort við gætum greint erfðabreytileika í þessum mismunandi offituhópum,“ segir J. Andrew Pospisilik, PhD, stjórnandi rannsóknarinnar.

 

Til að öðlast meiri þekkingu á mismunandi tegundum offitu skoðuðu Pospisilik og samstarfsmenn hans 153 tvíburapör úr breska TwinsUK rannsóknargagnagrunninum til að fylgjast með þyngdarbreytingum þeirra yfir langan tíma. Næst gerðu þeir svipaðar rannsóknir á músum til að staðfesta mynstrið.

 

Lífsstíll getur haft áhrif á gen

Athuganir þeirra leiddu í ljós fjóra undirhópa hvað varðar efnaskipti. Tveir hópanna höfðu tilhneigingu til grannra líkama og tveir einkenndust af ofþyngd og offitu. Og í offitutengdu hópunum tveimur tveimur var annar hópurinn hættari á bólgum í líkamanum en það getur aukið hættuna á ákveðnum krabbameinum og öðrum sjúkdómum.

 

Hinn hópurinn sýndi ekki þessa tilhneigingu. Þeir komust einnig að því að ákveðin gen í fólki brugðust við ákveðnum kveikjum – til dæmis mataræði og lífsstílsvali – sem leiða til þyngdaraukningar og aukinnar hættu á sjúkdómum. Aðrir gerðu það ekki. Þetta eru kallaðar utangenaerfðabreytingar. Ólíkt erfðabreytingum eru þessar breytingar afturkræfar því utangenabreytingar hafa ekki áhrif á erfðasamsetninguna.

Til að gera langa sögu stutta lögðu læknavísindin að jöfnu hér áður fyrr tengsl ofþyngdar eða offitu við aukna áhættu á sjúkdómum, en þetta er víst ekki svona einfalt. Erfðafræðilega séð getum við haft tilhneigingu til að fá vissa sjúkdóma og eins geta  fæðu- og lífsstílsþættir haft áhrif (epigenetics). Nýju rannsóknirnar sýna að heilsa einstaklings einskorðast ekki við að lesa tölur á BMI kvarða heldur krefst miklu einstaklingsbundnari nálgunar.

 

Þetta gæti breytt því hvernig læknavísindin vinna með líkamsþyngd og þyngdaraukningu í framtíðinni.

 

„Með því að færa athuganir okkar yfir í klínískt nothæft próf geta læknar  hjálpað sjúklingum sínum með mun markvissari meðferð,“ segir J. Andrew Pospisilik.

BIRT: 29/09/2022

HÖFUNDUR: BJØRN FALCK MADSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Shutterstock

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is