Alheimurinn

Stjörnufræðingar sjá fjarplánetu verða til

Myndun nýrrar plánetu í 520 ljósára fjarlægð sýnir okkur hvernig okkar eigið sólkerfi myndaðist.

BIRT: 15/05/2023

Í fyrsta sinn sjá stjörnufræðingar nú nýja plánetu verða til. Vísindamenn hjá PSL-háskóla í Frakklandi hafa notað VLT-sjónaukana til að ná myndum af tilurð nýrrar plánetu við stjörnuna AB Aurigae í um 250 ljósára fjarlægð frá jörðu.

 

Kringum stjörnuna er spírallaga skífa úr gasi og ryki. Vísindamennirnir segja þetta merki þess að plánetuvísar hafi myndast og plægi sig í gegnum ryk- og gasskýið, svipað því þegar bátur á siglingu myndar bylgjur út frá sér á yfirborði vatns.

 

Hnútur afhjúpar upphafið

Innarlega í spíralnum hafa vísindamennirnir greint lítinn hnút þar sem rykið er mjög þétt og þarna telja þeir að nýr vísir að plánetu sé að verða til.

Í rykspíralnum kringum stjörnuna AB Aurigae má greina lítinn hnút (í hringnum) nálægt miðjunni. Hér er ný pláneta að myndast

Fjarlægðin frá stjörnunni er um 4,5 milljarðar kílómetra eða svipuð og frá sólinni út til Neptúnusar.

 

Eykur skilning á sólkerfinu okkar

Þessi nýja uppgötvun getur aukið skilning manna á því hvernig ryk og gas þéttist í plánetur og jafnframt hvernig plánetur sem þegar hafa myndast geta átt þátt í myndun nýrra. Því fylgir einnig aukin vitneskja um hvernig pláneturnar í sólkerfi okkar urðu til.

 

Nú hlakka vísindamennirnir til að skoða þennan plánetuvísi í ELT (Extra Large Telescope) sem ESO er nú að reisa í Chile og á að komast í gagnið 2025. Þá munu sjást fleiri smáatriði en unnt er að greina með VLT.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jens Matthiesen

© A. Boccaletti et al./Astronomy & Astrophysics, ESO, NASA

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Heilsa

Vísindamenn finna sjálfsmorðshnapp krabbans

Alheimurinn

Ný gerð geimhylkis snýr lendingu alveg á haus

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is