Á 14 milljón árum hefur heilinn stækkað úr hálfu kílói í frumstæðum forföður í 1,4 kg í nútímafólki. Og þetta getum við líklega þakkað aðeins þremur genum.

Hópur kalifornískra vísindamanna uppgötvaði genin, þegar rannsakað var hve margar taugafrumur myndist í heila makakapa.

Heilavefur apanna var ræktaður á rannsóknastofu og einkum voru skoðuð svokölluð NOTCH-gen, sem hafa þýðingu varðandi þróun stofnfrumna í fóstrum.

Þrjú gen afhjúpa þróunarsöguna

Í ljós kom að á litning 1 vantaði þrjú NOTCH-gen sem eru virk í mönnum. Nánustu ættingjar okkar, simpansar og górillur, reyndust ekki heldur hafa þessi gen og þau gera menn þar með einstaka.

Á þessum grundvelli geta vísindamenn nú endurskrifað þróunarsögu mannsins.

Fyrsta genið varð til sem hlutaafritun af geni á litningi 1 fyrir 14 milljónum ára, löngu áður en ættagrein okkar sveigðist frá greinum annarra mannapa.

11 milljónum ára síðar var genið orðið heilt á ný og það kemur heim og saman við tímann þegar heili frummanna tók að stækka. Síðar var genið afritað tvisvar sinnum í viðbót.

Aðrir vísindamenn hafa sýnt fram á að þessi þrjú gen kóða fyrir því prótíni, sem koma stofnfrumum heilans til að skipta sér í fjórar taugafrumur en ekki bara tvær. Afleiðingin er sú að við myndum fleiri heilafrumur en aparnir.

Tilviljanir ollu því að heilinn tók að vaxa

Á einum litningnum hafa orðið þrjár breytingar, sem sköpuðu okkur stærri heila nánustu ættingjarnir hafa.