Á fyrstu mánuðum ársins 2023 streymdu hundruðir þúsunda út á göturnar í borgum í Ísrael til að mótmæla fyrirætlunum forsætisráðherrans, Benjamins Netanjahu.
Mótmælin má rekja til afar umdeildra breytinga sem munu veita ríkisstjórninni úrslitavald yfir dómstólum en að sögn sérfræðinga grafa þessar breytingar undan lýðræði í landinu.
Saga ísraelska lýðræðisins hófst 1948 þegar Ísraelsríki var stofnað sem „lýðræðisríki gyðinga“. Á næstu áratugum blómstruðu lýðræðisleg gildi ásamt jafnrétti og félagslegu réttlæti og ný lög tryggðu réttindi borgaranna.
Þessi þróun stöðvaðist mjög snögglega þegar ofstækistrúaður gyðingur skaut Yitzak Rabin forsætisráðherra til bana. Með morðinu var endir bundinn á friðarferli sem þá stóð yfir milli Ísraelsmanna og Palestínumanna. Átök í kjölfarið ýttu bæði undir þjóðernis- og ofsatrúarhreyfingar.
Á fyrstu mánuðum ársins 2023 hefur mikill fjöldi mótmælenda lagt leið sína um götur borga í Ísrael.
Banatilræðið sundraði þjóðinni
Valdataka hins hægri sinnaða íhaldsmanns, Benjamins Netanjahu sem varð forsætisráðherra 1996 jók enn á sundurlyndi þjóðernissinna og strangtrúaðra annars vegar og lýðræðissinna hins vegar.
Netanjahu kom í gegnum þingið ýmsum lögum sem styrktu hlutverk Ísraels sem gyðingaríkis á kostnað ýmissa lýðræðislegra gilda. M.a. voru réttindi hins arabíska hluta íbúanna takmörkuð.
Netanjahu tapaði kosningum 1999 en varð aftur forsætisráðherra 2009 og hefur síðan ýmist leitt stjórn eða stjórnarandstöðu.
Í nóvember 2022 komst Netanjahu til valda á nýjan leik og nú með tilstyrk stjórnmálamanna sem eru svo utarlega á hægri vængnum að þeir höfðu fram að því ekki talist stjórntækir.
Nú sitja þessir öfgahægrimenn við stjórnvölinn og stefna hiklaust að því að Ísrael verði aðeins fyrir gyðinga. Fyrsta skrefið á þeirri vegferð er að ná yfirráðum yfir dómstólunum sem hingað til hafa staðið í vegi fyrir fleiri landtökubyggðum á svæðum Palestínumanna.
