Thwaites-jökullinn er á stærð við Bretland, einn stærsti jökull veraldar og gæti hækkað sjávarborð um þrjá metra ef hann bráðnaði allur.
Í áratugi hafa loftslagssérfræðingar haft áhyggjur af þessum 192.000 ferkílómetra jökli sem skríður fram í Amundsenhaf á vesturhluta Suðurskautslandsins á um 2 km hraða á ári.
Hlýr sjór bræðir sig smám saman inn undir skriðtunguna og losni um jökulinn fyrir alvöru verða afleiðingarnar miklar.
Nú hefur sjávarbotninn við jökulröndina verið grandskoðaður í fyrsta sinn og sú rannsókn sýnir að dómsdagur jökulsins gæti orðið enn fyrr en menn hafa talið.
Thwaites-jökullinn tæmist í Amundsenhaf á Vestur-Suðurskautslandinu. Íshellan fyrir framan jökulinn virkar sem risastór tappi fyrir undirliggjandi ísflæði sem eitt og sér geymir nóg vatn til að hækka heimshöfin um 80 sentímetra.
Hafsbotninn getur leitt í ljós framtíðina
Sjávarjarðfræðingar frá BNA, Englandi og Svíþjóð sendu sjálfstýrðan, appelsínugulan dvergkafbát með hinu fornnorræna hafgyðjunafni, Rán, niður á 700 metra dýpi.
Í 20 klukkustunda leiðangri sínum kortlagði kafbáturinn um 1.700 ferkílómetra svæði framan við jökulröndina. Myndir í hárri upplausn gáfu vísindamönnunum færi á að grandskoða hvernig jökulröndin hefur hopað á sjávarbotninum – og um leið hvernig líklegt er að hún hopi í framtíðinni.
Sjáðu meira um flókið verkefni neðansjávarvélmennisins hér:
Myndirnar sýndu að á óþekktu hálfs árs tímabili einhvern tíma á síðustu 200 árum hefur jökulröndin hopað tvöfalt hraðar en hún gerði að meðaltali á árunum 1996-2009 og þrefalt hraðar en 2011-2017.
Þótt hægari samdráttur á seinni tímum kunni að hljóma vel, veldur uppgötvunin áhyggjum.
Þeir segja þetta fela í sér aðvörun um að ástand jökulsins geti breyst mjög hratt og að „ámóta hröð bráðnun gæti orðið í náinni framtíð“, eins og þeir komast að orði í skýrslu sinni.
Þegar Thwaites-jökullinn hefur hörfað hefur brún hans myndað samhliða hryggi á hafsbotni í takt við sjávarföll. Með því að skrá yfir 160 samhliða hryggja hafa rannsakendur kortlagt stóran hluta hafsbotnsins fyrir framan jökulinn. Litirnir gefa til kynna dýptarmun hafsbotnsins.
„Thwaites hangir eiginlega á fingurgómunum,“ segir Robert Larter, einn þeirra sem stóðu að rannsókninni og sjávarjarðeðlisfræðingur hjá British Antarctic Survey í fréttatilkynningu.
„Við getum vænst þess að sjá mjög miklar breytingar á skömmum tíma – jafnvel milli ára,“ heldur hann áfram.
Thwaites jökullinn nær út í Amundsenhaf og virkar þar sem einskonar hemill á gríðarlegt ísmagn inni á Suðurskautslandinu. Vísindamennirnir óttast að bresti þessi hemill muni öll ískápan á vesturhluta Suðurskautslandsins gefa eftir.
Gerist það gæti sjávarborð hækkað um 1-3 metra og kaffært strandborgir um allan heim.
