Náttúran

Draumsýn: Risastórt verkefni til bjargar Suðurskautslandinu

Ísinn á Suðurskautslandinu bráðnar á sífellt auknum hraða, en nú telur hópur vísindamanna sig hafa fundið leið til bjargar: Gervieyjar, tröllvaxnar dælur og neðansjávarstíflur eiga að hægja á bráðnuninni.

BIRT: 26/07/2023

Ísmassinn á Suðurskautslandinu bráðnar svo hratt að það vekur áhyggjur og nú hefur hópur vísindamanna hjá Lapplandsháskóla í Finnlandi upphugsað verkfræðilegar lausnir til að stöðva skriðjökla, sem að óbreyttu renna út í sjó og bráðna.

 

Vísindamennirnir taka jökulinn við Pine-eyju við Antarktíkuskaga sem dæmi. Sá skriðjökull fer nú um 4 km á ári.

 

Við ströndina missir hann landgripið og flýtur ofan á sjónum líkt og hver önnur íshella. Mestu áhrifin verða þegar þessi jökulíshella bráðnar og einmitt þar vilja vísindamennirnir grípa inn.

 

Þeir hafa dregið sett fram ýmsar hugmyndir, sem ætlað er að vernda ísinn og gera hann stöðugri, ásamt því að hægja á framrás skriðjöklanna.

 

Halda ísnum köldum

M.a. hafa þeir látið sér detta í hug að dæla vatni undan skriðjöklunum, en meðal hugmyndanna eru líka neðansjávarstíflur, sem eiga að hindra leið hlýrri hafstrauma að ísnum.

1
Pine-eyja

Dýrt en nauðsynlegt

Að sögn vísindamannanna þarf aðeins að grípa til þessara aðgerða á afmörkuðum svæðum við Suðurskautslandið og Grænland til að merkja greinileg áhrif.

 

T.d. fara 90% af öllum ís, sem rennur út af Suðurskautslandinu um skriðjökla sem eru undir 100 km á breidd og hið sama gildir um 50% þess jökulmassa sem skríður í sjó fram á Grænlandi.

 

Vísindamennirnir viðurkenna að þessi verkefni verði dýr, en þeir telja að þau muni borga sig í samanburði þann kostnað sem verður óhjákvæmilegur við strandlengjur um allan heim ef ekkert verður að gert. Fjölmargar spár benda til þess að yfirborð sjávar muni hækka um 0,5-2 metra fyrir árið 2100.

 

 

Stífla kælir ísinn

Neðansjávarstífla á að sjá til þess að ísinn fljóti á mjög köldum sjó. Jafnframt eiga manngerð eyja og dælustöðvar að hindra framrás skriðjöklanna.

1

Vandamál: Hlýir straumar bræða ísinn.

 

Lausn: Neðansjávarstífla á hafsbotni heldur hlýjum straumum frá landi og hitastigið undir ísnum lækkar.

2

Vandamál: Skriðjökull rennur út í sjó án mótstöðu.

 

Lausn: 300 metra há, manngerð eyja, byggð upp frá botninum, stöðvar ísinn og heldur honum stöðugri.

3

Vandamál: Fljótandi vatn undir skriðjökli eykur hraða hans til sjávar.

 

Lausn: Gegnum borholu í jöklinum má dæla vatni upp og auka þannig núningsmótstöðu jökulsins við grunnbergið.

Hlýir sjávarstraumar

Neðansjávarstífla

Manngerð eyja

Íshella

Skil jökuls og íshellu

Jökull

Fljótandi vatn

Borpípa

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

NASA,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Alheimurinn

Jörðin er að tæmast af málmum: Næst fer leitin fram úti í geimnum 

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

Tækni

Unnt er að breyta koltvísýringi og metangasi í hreinan orkugjafa með nýrri tímamótatækni

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is