Jörðin

Stórfljót undir Suðurskautsjöklinum

Mikið fljót marga kílómetra undir yfirborði jökulhettunnar á Suðurskautslandinu gæti bent til hraðari bráðnunar á svæðinu.

BIRT: 22/06/2023

Það getur verið erfitt að sjá fyrir hvaða áhrif hlýnandi loftslag framtíðar muni hafa á bráðnun íss á Suðurskautslandinu. Nú hafa vísindamenn uppgötvað enn einn þáttinn sem þarf að koma fyrir í reiknilíkaninu.

 

Um 460 kílómetra langt fljót bugðast undir jökulhettunni og dregur til sín vatn af landsvæði sem er stærra en Þýskaland og Frakkland til samans.

 

Það eru vísindamenn hjá University College í London sem uppgötvuðu fljótið sem þeir segja stærra en Thames í Englandi. Það voru radarmyndir úr lofti sem afhjúpuðu vatnsrennslið og nú óttast menn að svo mikið vatnsrennsli kunni að hraða bráðnun.

Radarmyndir sýna 460 km langt stórfljót undir ís á Suðurskautslandinu.

„Svæðið sem rannsóknin náði til er nógu stórt til að hækka yfirborð heimshafanna um 4,3 metra ef allur ísinn bráðnar. Hve mikið bráðnar og hversu hratt tengist því hversu hál klöppin er undir ísnum. Þetta nýfundna rennsliskerfi getur haft mikil áhrif á þróunina,“ segir Martin Siegert prófessor, einn vísindamannanna sem stóð að rannsókninni.

 

Vatnsrennsli hraða ferlinu

„Þetta er ekki í fyrsta sinn sem við finnum vatnsrennsli undir jökulhettunni á Suðurskautslandinu. En þessi uppgötvun þýðir að þarna er heilt vatnsrennsliskerfi, samtengt með ám og fljótum undir ísnum, rétt eins og enginn ís væri fyrir ofan.“

 

Vatn undir jökulhettu getur myndast á margvíslegan hátt. Leysingavatn af yfirborði getur komist niður um sprungur. Núningur skriðjökla við berggrunninn myndar líka hita sem getur brætt ís neðan í jöklinum.

Rannsóknirnar voru gerðar með litlum flugvélum.

Rannsóknin sýnir að bráðnun úr botni jökulhettunnar á Suðurskautslandinu er svo mikil að hún myndar stórfljót og það getur flýtt verulega fyrir heildarbráðnun vegna þess að þetta vatn dregur úr núningsmótstöðunni þar sem skriðjökultungur renna fram í sjó.

 

Ókannað landsvæði

Niðurstöðurnar fengust eftir radarrannsóknir úr flugvélum. Þær gáfu vissa innsýn í ástandið undir jökulhettunni og við bættust svo útreikningar á hreyfingum svo mikils vatns.

 

Vísindamennirnir einbeittu sér að torfæru og lítið rannsökuðu svæði inn af Weddelhafi og nær til jökla bæði úr austri og vestri.

Að svo stórt fljótakerfi skuli ekki hafa uppgötvast fyrr en nú segja vísindamennirnir sönnun þess hve mikið menn eiga enn ólært um þetta meginland.

 

„Ef við reiknum ekki með þessu vatnakerfi, vanmetum við hve hratt ísinn muni bráðna,“ segir rannsóknarstjórinn Christine Dow í fréttatilkynningu.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NANNA VIUM

© Dow et al. 2022. © Neil Ross. © Shutterstock. © NASA

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Fidel Castro lifði af 638 morðtilraunir og skipulagðar morðaðgerðir

Lifandi Saga

Hvers vegna fær kóngafólk framfærslueyri?

Maðurinn

Geta tvíburar átt tvo ólíka feður?

Lifandi Saga

Hver var Golda Meir?

Lifandi Saga

Andy Warhol: Áhrifavaldur á undan samtímanum

Lifandi Saga

Lafði Díana – síðasti sólarhringurinn 

Jörðin

Matarvenjur þínar hafa sjöfalt meiri áhrif á umhverfið en áður var talið.

Lifandi Saga

Palestínumenn misstu allt: Hörmungarnar miklu

Tækni

Sjálfkeyrandi hlaupahjól skelfdi aðra vegfarendur fyrir meira en 100 árum.

Lifandi Saga

Hvað voru Sirius-sveitirnar á Grænlandi?

Maðurinn

Ný uppgötvun gæti fært sköllóttum hárið aftur

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is