Vefsýni, tekin úr eistum og geymd í frosti í áratugi, má nota til ígræðslu og frumurnar geta þá tekið að framleiða lífvænlegar sáðfrumur. Þetta sýna niðurstöður tilraunar, sem nú hafa verið birtar í tímaritinu PloS Biology.
Uppgötvunin getur haft mikla þýðingu fyrir drengi sem fá krabbamein á unga aldri, enda minnkuð frjósemi ein af aukaverkunum.
Fryst niður undir -200 °C
Vísindamenn hafa lengi glímt við þá tilhugsun að frysta eistnavef og græða á sinn stað löngu síðar ásamt þeim stofnfrumum sem í sýninu eru.
Þetta hefur tekist í tilraun á makak-öpum, en þá voru sýnin aðeins fryst í skamman tíma. Stóra spurningin var þess vegna hvort stofnfrumurnar þyldu langa geymslu í miklu frosti.
Vísindamenn undir forystu Eoin Whelan hjá dýralæknadeild Pennsylvaníuháskóla ákváðu að komast til botns í málinu og notuðu í því skyni eistnavef úr karlrottum, en sýnin höfðu verið djúpfryst í 23 ár.
Djúpfrysting merkir í þessu tilliti frystingu niður í allt að 196 gráðu frost, en við svo lágt hitastig stöðvast öll lífræn starfsemi og frumur deyja.
Þverskurður af eista ófrjórrar karmúsar sýnir hvernig áður djúpfrystur stofnfrumuvefur úr rottu (blátt) leggja undir sig músareistað og endurskapa hæfni þess til að framleiða sáðfrumur (í miðjunni).
Uppgötvunin á að hjálpa krabbaveikum drengjum
Vísindamennirnir græddu eistnastofnfrumurnar í sérhæfðar tilraunamýs, sem ekki sýna þau ónæmisviðbrögð sem almennt koma líkamanum til að hafna ígræðslum – svonefndum nakinmúsum.
Tilraunin bar árangur og sýndi að stofnfrumurnar lögðu undir sig músaeistun og sköpuðu allar þær mismunandi frumugerðir sem þarf til að mynda sáðfrumur.
Þótt hér hafi verið um dýratilraun að ræða er Eoin Whelan ekki í neinum vafa um að uppgötvunin eigi eftir að hafa mikla þýðingu varðandi það að skapa piltum frjósemi, eftir að krabbamein á ungum aldri hefur svipt þá frjósemishæfninni.
