Eldstöðvar blása lífi í Evrópu

Nýjar greiningar á Evrópu, tungli Júpíters, benda til að virkar eldstöðvar séu undir íshellunni. Þær gætu skilað þeirri efnaorku sem óþekktar lífverur þurfa.

BIRT: 30/05/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Evrópa, tungl Júpíters er á stærð við tungl jarðar og hulið íshellu yfir vatnshafi.

 

Það er einmitt tilvist vatns sem hefur komið stjörnufræðingum til að útnefna Evrópu sem einna líklegastan þeirra staða þar sem lífverur gæti verið að finna í geimnum og nú bætist við ný vísbending um að þetta gæti verið rétt ályktað.

 

Nýjar greiningar benda til að virkar eldstöðvar leynist undir yfirborðinu.

 

Vísindamennirnir segja að eldvirkni geti skapað mikla efnaorku sem ásamt vatninu gæti skapað lífsskilyrði.

LESTU EINNIG

Þótt Júpíter sé gaspláneta og þar sé ekkert fast yfirborð, er massi þessa risa um 318 sinnum meiri en massi jarðar. Jarðfræðigreiningar gefa til kynna að eldvirknin stafi af því mikla álagi sem skapast af þyngdarsviði gasrisans.

 

Massi Júpíters togar svo ákaft í Evrópu að innvols tunglsins skekkist, strekkist og springur. Hreyfingarnar mynda núningshita og þessi innri hiti skýrir hvers vegna aðeins yfirborð Evrópu er frosið.

 

Þyngdarafl Júpíters gerir þó mun meira en að halda vatninu fljótandi. Við pólana reynir það svo mikið á grunnbergið að það hitnar í fljótandi form og því geta myndast heitar uppsprettur þar sem steinefni berast upp í hafið með straumi af heitu vatni.

 

Fyrirbrigðið er þekkt í heimshöfunum hér, þar sem furðuleg smádýr lifa við heitar uppsprettur án þess að þurfa ljós eða súrefni.

Stjörnufræðingar álíta að eldstöðvar gætu fóðrað lífverur undir yfirborði þessa Júpítertungls.

Þyngdin skapar líf

Þyngdarafl Júpíters getur skapað lífsskilyrði undir ísnum á Evrópu.

Á yfirborðinu er allt gaddfreðið

Á yfirborðinu er hitastigið -170°C. Efsta lag hafsins er því stöðugt frosið og myndar íshellu.

Þyngdaraflið togar í bergið

Aðdráttarafl Júpíters togar svo mikið í Evrópu að þar myndast núningshiti sem heldur vatninu fljótandi og bræðir grunnberg.

Eldstöðvar fóðra líf í djúpinu

Eldvirknin sem myndast vegna þyngdaraflsins veldur heitum uppsprettum á hafsbotni. Þar eru kjörin lífsskilyrði.

Kenningin um líf á Evrópu kynni að verða staðfest eða afsönnuð fljótlega. Árið 2024 fer Europa Clipper geimfar NASA á loft en það á að fara á braut um þetta tungl og gera nýjar mælingar.

BIRT: 30/05/2022

HÖFUNDUR: NANNA ANDERSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: NASA, Shutterstock

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is