Fær virkilega staðist að pólarnir geti víxlast?

Ég hef heyrt að segulsvið jarðar sé í þann veginn að snúast við. Er það satt og hvernig vita jarðfræðingar það?

BIRT: 22/09/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Segulpólar jarðar hafa víxlast  margoft.

 

Á síðustu 20 milljón árum hafa pólskipti orðið á um 200-300 þúsund ára fresti að meðaltali, en nú hafa pólskiptin látið bíða eftir sér.

 

Vísindamenn vita að liðin eru um 786.000 ár frá síðustu pólskiptum.

 

Ef við gætum ferðast 800 þúsund ár aftur í tímann myndi rauði endinn á nál áttavitans sem sagt benda á hinn landfræðilega suðurpól en ekki til norðurs.

 

Rafall í iðrum jarðar

Talið er að segulsviðið myndist umhverfis ytri kjarnann í hnettinum, en hann er gerður úr fljótandi járni.

 

Vegna smávægilegra frávika í hitastigi í þessum bráðna massa myndast í honum iðustraumar.

 

Hreyfingin skapar rafstraum, sem myndar segulsvið, sem aftur setur meira af hlöðnum járnjónum á hreyfingu. Fyrirbrigðið virkar þannig sem eins konar rafall í iðrum jarðar.

 

Síðustu 160 ár hefur afl segulsviðsins farið minnkandi og það gæti bent til yfirvofandi pólskipta, en vísindamennirnir Calo Laj og Catherine Kissel segja þó a.m.k. 500 ár þangað til.

Pólskiptin valda segusveiflum

Gögn vísindamannanna sýna að veiklun segulsviðsins í aðdraganda pólskipta gera jörðina veikari fyrir geimgeislun. Reiknilíkan í tölvu sýnir þó að segulsviðið hverfur aldrei alveg.

1. Fyrir pólskiptin

Bláar og rauðgular segullínur sýna segulsvið jarðar og eiga allar upptök í öðrum þeirra tveggja póla sem við þekkjum nú.

2. Við pólskiptin

Uppröðun segullínanna lendir í óreiðu og margir suður- og norðurpólar myndast. Segulsviðið veiklast en hverfur aldrei alveg.

BIRT: 22/09/2023

HÖFUNDUR: Ritstjórn

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Shutterstock

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is